Tunesië stemt voor presidentsverkiezingen, uitslag staat al zo goed als vast

Tunesiërs mogen vandaag naar het stembureau om een nieuwe president te kiezen. De uitslag staat al bijna vast: zittend president Saied heeft ervoor gezorgd dat zijn belangrijkste concurrenten niet op het stembiljet staan.

Het worden de derde presidentsverkiezingen sinds de Arabische Lente in 2011. Massale protesten leidden toen tot het aftreden van president Ben Ali. Hij leidde Tunesië als een dictatuur, waarin de oppositie onderdrukt werd en er veel corruptie was.

Tunesië werd in de jaren na 2011 gezien als het enige succesverhaal van de Arabische Lente. Er kwam een nieuwe democratische grondwet en maatschappelijke groeperingen wonnen de Nobelprijs voor de Vrede. Tegelijkertijd waren er in omliggende landen in Noord-Afrika gewelddadige staatsgrepen en burgeroorlogen.

Huidig president Kais Saied kwam in 2019 aan de macht en trok die macht alleen maar meer naar zich toe. In 2021 ontbond hij het parlement, door de grondwet op te schorten en vervolgens te herschrijven. Protesten die daarop volgden werden hard neergeslagen en kopstukken van die protesten moesten de cel in.

De problemen voor de Tunesische bevolking worden onder het bewind van Saied alleen maar groter. Er zijn tekorten aan producten als suiker, koffie en rijst en er is soms geen elektriciteit of stromend water. Daarnaast is de werkloosheid hoog, net als de inflatie.

De verkiezingen van vandaag zijn voor Saied een formaliteit. De afgelopen jaren heeft hij al zijn concurrenten buitenspel gezet.

De leider van de grootste politieke partij van Tunesië, de islamitische Ennahda, werd vorig jaar gevangen gezet. De partij heeft geen nieuwe kandidaat naar voren geschoven. Twee andere oppositiekandidaten moesten ook de cel in, op verdenking van het schaden van de openbare veiligheid en het kopen van stemmen.

Nog eens drie kandidaten die nog niet opgesloten waren, werden uitgesloten van deelname door de kiescommissie. Die commissie was tot voor kort onafhankelijk, maar de leden zijn inmiddels door Saied benoemd.

Er staan naast Saied nu nog twee kandidaten op het stembiljet, maar die lijken geen serieuze kans te maken.

In Europa is Saied ook bekend door de omstreden vluchtelingendeal die hij sloot met de Europese Unie. Hij beloofde in ruil voor honderden miljoenen euro’s om de grenzen beter te bewaken en mensensmokkel via Tunesië tegen te gaan. De afspraken werden vorig jaar zomer beklonken door toenmalig demissionair premier Rutte, EC-voorzitter Von der Leyen en de Italiaanse premier Meloni.

Nieuwsuur concludeerde in juli dat er het afgelopen jaar inderdaad minder migranten via Tunesië naar Italië zijn gekomen. Dat was de meest voorkomende route. Volgens vluchtelingenorganisatie UNHCR ging het om een afname van 70 procent.

Maar er zijn grote zorgen over de migranten die worden vastgehouden in Tunesië. Zij worden naar kampen gestuurd, waar nauwelijks eten en te weinig drinkwater is.