Staatsbezoek Macron markeert nieuwe relatie tussen Frankrijk en Marokko

• 

  Samira Jadir

  correspondent Marokko

In de Marokkaanse hoofdstad Rabat wapperen de afgelopen dagen evenveel Franse als Marokkaanse vlaggen. Het driedaagse staatsbezoek van de Franse president Macron zorgt voor een uitgelaten sfeer, die bijna doet vermoeden dat er een nationale feestdag wordt gevierd. Het doel van het bezoek is om de diplomatieke banden tussen Marokko en Frankrijk te herstellen.

Sinds 2021 hebben de van oudsher goede banden tussen Rabat en Parijs flinke deuken opgelopen. Het begon met een onderzoek van de Franse overheid naar veronderstelde betrokkenheid van de Marokkaanse inlichtingendienst bij het afluisteren van Franse journalisten met de spionagesoftware Pegasus. Marokko ontkende elke betrokkenheid en diende een aanklacht in tegen de Franse staat.

De relatie kwam later dat jaar nog verder onder druk te staan, toen Frankrijk besloot om het aantal visa voor Marokkanen te halveren. Marokko zou te weinig hebben gedaan om Marokkanen terug te nemen die illegaal in Frankrijk verbleven. Dit was voor Marokko een reden zijn diplomaten terug te roepen.

De belangrijkste uitkomst van het staatsbezoek voor Marokko is de erkenning die Macron uitsprak over de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied. “Het heden en de toekomst van de Westelijke Sahara vallen binnen het raamwerk van de Marokkaanse soevereiniteit”, verklaarde de Franse president in een toespraak tot het Marokkaanse parlement, waarvoor hij een staande ovatie ontving.

Deze erkenning stond ook in een brief die hij in juli naar de Marokkaanse koning Mohammed stuurde. De status van het gebied ten zuiden van Marokko wordt sinds 1975 betwist. Marokko ziet het als onlosmakelijk onderdeel van zijn grondgebied, terwijl de afscheidingsbeweging Polisario met steun van Algerije een strijd voert voor onafhankelijkheid.

Koning Mohammed liet in 2022 weten dat andere landen in de toekomst alleen zaken kunnen doen met Marokko als ze het land steunen in dit conflict.

Het warme onthaal voor de Franse president onderstreept nogmaals het belang dat hieraan wordt gehecht in Marokko. Het is duidelijk: Frankrijk en Marokko zijn een nieuwe relatie begonnen.

Macron is naar Marokko gereisd met een delegatie van negen ministers en ruim honderd zakenmensen en prominenten op het gebied van cultuur, wetenschap en sport. Tijdens het bezoek wordt volgens de Franse overheid voor zo’n 10 miljard euro aan handels- en samenwerkingsovereenkomsten gesloten.

Zo zijn afspraken gemaakt over Franse investeringen in de nieuwe hogesnelheidslijn tussen Kenitra en Marrakesh en gaan de landen nauwer samenwerken bij het ontwikkelen van duurzame energiebronnen. Ook zijn er overeenkomsten gesloten op het gebied van onderwijs, cultuur, migratie, handel en terrorismebestrijding.

In zijn toespraak tot het parlement besteedde Macron ook ruime aandacht aan de koloniale geschiedenis en benoemde hij het leed dat Marokko heeft doorgemaakt in de tijd dat Frankrijk er de dienst uitmaakte.

Dat Marokkanen in en buiten Marokko de nieuwe vriendschap tussen Frankrijk en Marokko zien als een moderne vorm van kolonisatie, is grote onzin, zegt hoogleraar letteren en menswetenschappen Mustapha Kadiri van de Mohammed V Universiteit in Rabat. “Marokko moet doen wat goed is voor het land. Het Marokko van nu is een soevereine staat.”

Bovendien is hij van mening dat Frankrijk met de steunbetuiging juist verantwoordelijkheid neemt voor de problemen die het met de kolonisatie van Afrikaanse landen heeft veroorzaakt. “Het is goed dat Frankrijk de Westelijke Sahara als Marokkaans grondgebied ziet. Ze hebben iets rechtgetrokken dat ze in eerste instantie hebben kapotgemaakt. Het zijn de Fransen die met de grenzen van Marokko hebben gesjoemeld in tijden van kolonisatie.”

Het aanhalen van de banden met Marokko is voor Frankrijk een belangrijke kwestie, aangezien de Franse invloed in Afrikaanse landen de afgelopen jaren flink is afgenomen. In 2022 werd Frankrijk gedwongen om zijn troepen terug te trekken uit Mali, het jaar daarop gold hetzelfde in Niger. De nieuwe toenadering tot Marokko heeft er wel toe geleid dat Algerije juist weer de diplomatieke banden met Frankrijk heeft verbroken.

Volgens hoogleraar Kadiri heeft het Marokko van nu een betere onderhandelingspositie dan Europese landen. “Marokko was de afgelopen jaren in conflict met de Duitsers, Spanjaarden en Nederlanders. Allemaal hebben ze nu een toezegging gedaan dat ze het autonomieplan van Marokko voor de Westelijke Sahara steunen. Blijkbaar heeft Marokko iets dat de landen graag willen.”