Lagerhuis stemt over hulp bij zelfdoding voor terminale patiënten

• 

  Arjen van der Horst

  correspondent Verenigd Koninkrijk

Het Britse Lagerhuis begint deze ochtend een debat over een wetsvoorstel dat hulp bij zelfdoding legaal maakt. Later vandaag volgt de eerste van een reeks stemmingen die duidelijk moeten maken of er voldoende politieke steun is voor de wet.

Het wetsvoorstel richt zich op mensen als Helen Skelton. Vier jaar geleden bleek ze terminale borstkanker te hebben. Volgens de diagnose had ze nog vier tot vijf jaar te leven. Vandaag leidt de 56-jarige Skelton nog altijd een vol leven, maar ze voelt ook dat “de dood voortdurend boven mijn hoofd hangt”.

Ze weet van andere kankerpatiënten dat de laatste fase van haar leven gepaard kan gaan met ondraaglijke pijn. Skelton is psychotherapeut van beroep en weet als geen ander wat voor trauma dat kan veroorzaken voor patiënten en hun naasten. “Ik ben allergisch voor morfine, dus ik heb maar beperkte mogelijkheden voor het verlichten van mijn pijn. Mijn gezin zal uiteindelijk het verdriet van mijn dood moeten dragen. Maar ik zou ze graag willen beschermen tegen het trauma als ze me ondraaglijk zien lijden.”

De Britse bevolking lijkt er allang klaar voor te zijn. Twee derde is voorstander van legalisering van hulp bij zelfdoding, zo blijkt al jaren uit opiniepeiling na opiniepeiling. Alleen de politiek lag tot nu toe dwars. De laatste keer dat het Lagerhuis debatteerde over een vergelijkbare wet, was in 2015. Toen stemde een ruime meerderheid tegen.

Gaat dat nu veranderen? Na de zege van Labour bij de verkiezingen in juli zijn de politieke verhoudingen drastisch veranderd. Negen jaar geleden waren de Conservatieven nog in de meerderheid en daar kwam traditioneel het grootste verzet vandaan. Maar in het huidige Lagerhuis is hun rol een stuk kleiner.

Initiatiefnemer is Labour-parlementariër Kim Leadbeater. “De huidige wetgeving voldoet niet. We hebben geweldige palliatieve zorg, maar voor sommige terminale patiënten is het niet voldoende om hun lijden en ondraaglijke pijn te verlichten. Zij zouden de keuze moeten hebben voor hulp bij zelfdoding.”

Haar voorstel gaat veel minder ver dan de Nederlandse euthanasiewet, die bijvoorbeeld ook non-terminale patiënten de mogelijkheid biedt om een einde te maken aan hun leven. Voor Leadbeater is dat een bewust keuze.

“We willen een robuuste wet”, zei ze bij de presentatie van haar voorstel. “Ik weet dat sommige mensen willen dat deze wet nog veel verder gaat, maar ik maak me zorgen over het ontbreken van bepaalde veiligheidsgaranties. Daarom wil ik dat dit alleen van toepassing is op terminale patiënten.”

Het debat verloopt niet volgens de klassieke partijlijnen. Premier Starmer is voorstander van een wetswijziging, maar anderen binnen de Labour-regering, zoals de ministers van Justitie en Volksgezondheid, hebben zich juist tegen het wetsvoorstel gekeerd.

Het wetsvoorstel leidt dan ook tot ongebruikelijke politieke coalities. De Conservatieve leider Kemi Badenoch, afkomstig van de uiterst rechterflank van haar partij, heeft de handen ineengeslagen met het uiterst linkse Labour-parlementslid Dianne Abbott. Samen verzetten ze zich tegen de wet. De voormalige Conservatieve oud-premier David Cameron, die in 2015 nog tegen een vergelijkbaar wetsvoorstel stemde, heeft zich nu voorstander verklaard.

Het verzet in het Verenigd Koninkrijk komt deels uit de traditionele hoek, zoals de kerken. De katholieke aartsbisschop Vincent Nichols waarschuwt voor een hellend vlak en wijst naar Nederland als schrikbeeld. “Ervaring uit andere landen laat zien dat de wet steeds verder wordt uitgebreid. Mijn angst is dat kwetsbare patiënten een steeds grotere druk voelen om een einde te maken aan hun leven. Het recht op sterven verandert in een plicht tot sterven.”

Maar het verzet komt ook van anderen. Neem Miro Griffiths, die zichzelf als links en progressief beschrijft. Hij heeft een aandoening die zijn spieren geleidelijk verlamt. Sinds zijn jeugd zit hij in een rolstoel. Griffiths vreest dat de palliatieve zorg eronder gaat lijden als patiënten de optie krijgen van hulp bij zelfdoding.

Maar zijn verzet is principiëler van aard. Hij is een groot voorvechter van de rechten van gehandicapten. Het wetsvoorstel ondermijnt volgens hem die rechten. “Als gehandicapte maak je je voortdurend zorgen. Is er adequate zorg voor gehandicapten? Krijgen we genoeg hulp in de samenleving? We vechten al jaren voor waardigheid in ons leven, maar die hebben we nog steeds niet. Deze wet concentreert zich enkel op waardigheid in sterven, maar negeert de waardigheid in leven.”