Onderzoek: Nederlander wil minder focus op buitenland, en meer op problemen hier

Bijna twee derde (63 procent) van de Nederlanders wil dat het kabinet zich minder richt op het buitenland en juist meer aandacht besteedt aan de problemen in eigen land.

Zij begrijpen dat Nederland als klein handelsland internationaal moet samenwerken, maar hebben het gevoel dat de regering daarin overdrijft en dat we nu te veel ‘het braafste jongetje van de klas’ zijn. Vooral als het gaat om asiel- en klimaatbeleid.

Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal-en Cultureel Planbureau (SCP), dat de houding van de meeste Nederlanders samenvat als ‘Eerst wij, dan zij’.

Verreweg de meeste Nederlanders willen de EU niet verlaten en de NAVO al helemaal niet, maar ze vinden dat de balans nu zoek is. Er is de afgelopen jaren in hun ogen te weinig aandacht geweest voor de problemen in eigen land, zoals het tekort aan woningen, de opvang van asielzoekers en de hoge prijzen van onder meer energie.

Ze hebben niet alleen het gevoel dat Nederland internationaal meer doet dan nodig is; er zijn ook mensen die het buitenland rechtstreeks verantwoordelijk houden voor problemen hier. Zo zorgen Europese stikstofregels er in hun ogen voor dat Nederlandse boeren in de knel komen en dat er minder kan worden gebouwd.

Bij eerdere onderzoeken in 2011 en 2018 dacht een meerderheid er ook al ongeveer zo over. SCP-onderzoeker Josje den Ridder wijst erop dat de PVV dertien jaar geleden na een goede verkiezingsuitslag ook al betrokken was bij het landsbestuur via een gedoogconstructie met VVD en CDA. Bij de verkiezingen van vorig jaar november deed de partij van Geert Wilders het electoraal nog beter dan destijds, met als centrale slogan ‘Nederlanders weer op 1’.

“Het gevoel bij veel mensen is heel kort samengevat”, vertelt Den Ridder, “dat het achtereenvolgende kabinetten maar niet lukt om het toeslagenschandaal op te lossen of meer huizen te bouwen, terwijl het bij wijze van spreken binnen een dag geregeld is als Oekraïne plotseling geld nodig heeft.”

Verschil met 2011 is wel dat er vanwege met name door de oorlog in Oekraïne nu meer zorgen zijn over internationale veiligheid. Bijna zeven op de tien Nederlanders vinden dat Nederland evenveel moet bijdragen aan defensie en veiligheid als andere Europese landen. Terwijl er in het verleden juist consequent steun was voor bezuinigingen op dit terrein.

Onderzoeker Den Ridder ziet een worsteling bij veel mensen als het gaat om de juiste balans tussen binnen- en buitenlandbeleid. “Dat gebeurt ook in de huidige coalitie. Kijk naar Caroline van der Plas van BBB, die eerst zegt dat Nederland als het om landbouw gaat ‘met de vuist op tafel moet slaan’ in Brussel, en daar dan al snel op terug moet komen. Net als velen wil zij dat wij dingen zelf kunnen bepalen, maar de werkelijkheid is weerbarstiger. Voor veel mensen is die zoektocht denk ik dus heel herkenbaar.”