Afrikaanse organisaties over bezuinigingen ontwikkelingshulp: ‘Dit is een catastrofe’

• 

  Elles van Gelder

  correspondent Afrika

• 

  Saskia Houttuin

  correspondent Afrika

Organisaties op het Afrikaanse continent reageren geschokt en bezorgd op de aangekondigde bezuinigingsplannen van minister Reinette Klever (PVV). Zij noemen de financiering en samenwerking die zij hebben opgebouwd met Nederland “van levensbelang” en “nu harder nodig dan ooit”.

Maandag maakte de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp bekend dat ze zo’n twee derde van de subsidies voor niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) wil schrappen. Dat komt neer op een bezuiniging van ongeveer 1 miljard euro. Vandaag gaat de Tweede Kamer erover in debat.

De NOS belde met organisaties in Uganda, Sudan, Mali en de Democratische Republiek Congo die via Nederlandse partners financiering krijgen. Landen waar mensenrechten zwaar onder druk staan. waar de gevolgen van klimaatverandering groot zijn en waar, behalve in Uganda, oorlogen woeden.

“We vreesden al een tijd dat dit eraan zat te komen”, zegt Gahoussou Traoré, directeur van CAEB Mali, een organisatie die zich richt op gezondheidszorg, schoon drinkwater, landbouw en onderwijs. “Nederland was juist altijd een partner waar wij in moeilijke tijden op konden rekenen. Zo staat Nederland hier bekend, bij organisaties én bij de bevolking.”

Zo’n 40 procent van CAEB Mali’s financiering komt uit Nederland. De organisatie werkt samen met Cordaid en Nuffic uit Nederland; sinds 2014 hebben ze ook direct contact met de Nederlandse ambassade. “Als op die financiering wordt gekort, dan is dat een grote schok voor Mali, een catastrofe zelfs”, zegt Traoré. “Zeker omdat wij hier al in tijden van oorlog en extreme droogte leven.”

Volgens Traoré gaat het nadrukkelijk niet alleen om het wegvallen van geld, maar ook om de expertise die Nederland levert, vooral op het gebied van landbouw en water. “Wij hebben die samenwerking juist hard nodig. Voor Mali is dat echt een kwestie van levensbelang.”

Afrika-correspondent Elles van Gelder ging kijken bij een project in Kenia van Plan International, dat al jarenlang Nederlandse steun krijgt en waar ze zich ook zorgen maken:

Ook Richard Lusimbo, die in Uganda strijdt voor lhbti-rechten, noemt de Nederlandse steun belangrijk. De afgelopen jaren kwamen lhbti’ers door een aangescherpte antihomowet verder onder druk te staan, ook zijn ze geregeld slachtoffer van geweld. Volgens Lusimbo is de Nederlandse steun daarom nu harder nodig dan ooit.

“We worden steeds meer onderdrukt”, zegt hij. “Niet alleen in Uganda maar ook in veel andere Afrikaanse landen. De wereldwijde verrechtsing raakt ook ons. Toen Trump de vorige keer president was van de Verenigde Staten, kregen we veel minder financiële steun. Nederland sprong destijds in dat gat en besloot ons bij te staan en juist een vuist te maken en op te komen voor onze rechten.”

Volgens Lusimbo heeft Nederland zich op die manier altijd positief onderscheiden. “Dat is heel krachtig geweest. Zo’n 40 procent van ons budget komt uit Nederland via de organisatie Hivos en de ambassade. We halen niet alleen financiële middelen, maar ook ervaring en kennis uit die relatie. Als Nederland de voet van het gaspedaal haalt, komen we in een kwetsbare positie. In Uganda kan dat letterlijk mensenlevens kosten.”

De organisatie van de Sudanees Abdalla krijgt ontwikkelingsgeld via de Nederlandse vredesbeweging PAX. Hij had nog niet gehoord over aanstaande bezuinigingen, vertelt hij aan de telefoon. Zijn organisatie werkt al tien jaar aan vredesopbouw in de Nuba-bergen in het zuiden van Sudan, waar veel verschillende bevolkingsgroepen wonen.

“Momenteel is het er stabiel, terwijl de rest van het land in oorlog is”, vertelt hij. “Dat komt onder meer door het werk dat wij daar hebben gedaan met lokale leiders, om geschillen op te lossen. Maar die stabiliteit staat onder druk, want er komen veel vluchtelingen aan uit andere delen van het land. Het is belangrijker dan ooit om de vrede hier te bewaren, nu de nationale leiders van Sudan met elkaar overhoopliggen in een vreselijke oorlog. Juist nu kan het terugtrekken van steun desastreus zijn.”

Claudine Tsongo, medeoprichter van Dynamique des Femmes Juristes, vreest dat duizenden Congolese vrouwen in de steek worden gelaten. Sinds 2006 runt zij een collectief van vrouwelijke advocaten dat juridisch advies verleent en de gang naar de rechtbank begeleidt. “Wij helpen vrouwen die slachtoffer zijn van ernstige oorlogsmisdrijven, zoals seksueel geweld, het platbranden van dorpen en plunderingen”, vertelt ze vanuit de Oost-Congolese stad Goma.

De organisatie wordt gesteund door het Nederlandse Cordaid. In hoeverre de bezuinigingen Tsongo’s organisatie zullen raken, is nog niet bekend; het beschermen van vrouwenrechten zou een van de pijlers zijn die volgens minister Klever standhouden. Maar hoe dan ook gaat het volgens Tsongo om een historische bezuiniging. “Ik hoop dat de Nederlandse overheid beseft dat dit hele zware gevolgen gaat hebben.”