Almeerse moskeeën willen excuses van Schoof na undercoveroperatie

Het rapport over schendingen van de grondrechten van de moslimgemeenschap in Almere “bevat bruikbare lessen”. Dat zegt de Almeerse burgemeester Hein van der Loo in een reactie op het rapport van de Ombudsman Metropoolregio Amsterdam. De ombudsman concludeert dat de gemeente “ernstig nalatig” is geweest toen die in het geheim onderzoek deed naar moskeeën, uit zorg over radicalisering.

“Onderzoek naar radicalisme en extremisme is van groot belang voor een veilige samenleving”, reageert Van der Loo. “Over hoe dat onderzoek in Almere in het verleden is vormgegeven, heeft de ombudsman een scherpe analyse geleverd. Het zijn lessen die we deels ook zelf hadden getrokken en nu al toepassen.”

De burgemeester stelt “boven alles” de vertrouwensbreuk te betreuren die vanwege het onderzoek tussen de gemeente en de islamitische gemeenschap is ontstaan. Hij bood daarvoor in 2023 al zijn excuses aan.

Het samenwerkingsverband van moskeekoepels K9 laat vandaag echter weten geen genoegen te nemen met de excuses van burgemeester Van der Loo. Het wil ook excuses van premier Schoof. Mohamed Maksoedan, woordvoerder namens zes moskeeën in Almere, sluit zich daarbij aan.

Schoof stond tussen 2013 en 2018 aan het hoofd van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Dat orgaan adviseerde Almere om het onderzoek naar de moskeeën te laten uitvoeren door particulier onderzoeksbureau NTA. Het onderzoek werd ook met geld van de NCTV gefinancierd.

“Hij was op dat moment de meest hooggeplaatste persoon die van deze situatie af wist”, zegt Maksoedan over Schoof. “Het is logisch dat je met een excuus komt voor iets wat je totaal fout hebt gedaan. Het is jammer dat wij erom moeten vragen.”

De NCTV zegt in een reactie aan de NOS niets over excuses, maar zegt wel te willen werken aan het herstel van vertrouwen. Premier Schoof reageerde niet op vragen van de NOS.

NRC schreef in 2021 over de werkwijze van onderzoeksbureau NTA, waarna ophef ontstond. Onderzoekers bleken moskeeën undercover te bezoeken en gegevens van moskeegangers te verzamelen zonder dat die hiervan op de hoogte waren. Almere stopte vervolgens met het onderzoek.

Volgens ombudsman Munish Ramlal heeft de gemeente “uiterst dubieus” gehandeld en is er inbreuk gepleegd “op meerdere fundamentele rechten zoals privacy en godsdienstvrijheid”.

Maksoedan noemt de conclusies in het rapport “pijnlijk”. Hij wijst op het periodieke overleg dat de moskeeën al jarenlang met toenmalig burgemeester Weerwind en de gemeente hadden. “Radicalisering was een vast agendapunt. Als er signalen waren, deelden we die met elkaar en bedachten we daar een oplossing voor. Dan is het pijnlijk om te zien dat er een dubbele agenda was.”

De moskeeën voelen zich volgens hem belazerd door de gemeente, die een infiltrant naar de gebedshuizen toestuurde. “Die persoon werd bij ons geïntroduceerd als een soort intermediair van de gemeente. Iemand die het goed met ons voor had en met ons zou meedenken, ook over radicalisering. Wij wisten niet dat hij bezig was met een rapport over onze moskee.”

Maksoedan kan zich “volkomen voorstellen” dat Almere wilde weten hoe het zat met radicalisering in de moslimgemeenschap, en mogelijk binnen de moskeeën. “Maar dat is waarover we iedere keer gesprekken hadden met elkaar. Juist omdat we altijd open kaart hebben gespeeld, valt dit allemaal heel zwaar.”

“De excuses van de huidige burgemeester zien wij als een eerste stap om de vertrouwensbreuk weg te nemen”, stelt Maksoedan namens de zes Almeerse moskeeën in een verklaring.

“Voor een volledig herstel zal een vruchtbare samenwerking nodig zijn, waarbij openheid van zaken wordt gegeven, de dialoog wordt aangegaan en concrete maatregelen worden genomen om het onverantwoorde handelen van de gemeente in de toekomst te voorkomen.”

De moskeeën in Almere laten juridisch onderzoek doen “om te bepalen welke maatregelen mogelijk en noodzakelijk zijn”.