Bouwers elektrische auto’s zetten zich schrap voor tweede termijn Trump

• Indy Scholtens

  redacteur in Washington

De markt voor elektrische auto’s in Amerika staat een onzekere tijd te wachten nu de tweede termijn van Donald Trump nadert. Trump heeft aangekondigd de miljarden groene subsidies en belastingvoordelen van president Biden te willen terugdraaien.

Dat de plannen voor de transitie naar elektrische auto’s daardoor waarschijnlijk een klap krijgen, baart Amerikaanse autoproducenten zorgen. In San Francisco, de tech-hoofdstad van de Verenigde Staten, valt er niet aan te ontkomen: overal rijden elektrische auto’s en zelfrijdende taxi’s.

De staat waarin de stad ligt, Californië, loopt voorop in de transitie van benzineauto’s naar elektrische auto’s. De doelstelling van de staat is dat in 2035 alle auto’s die nieuw verkocht worden elektrisch zijn. Maar volgens autodealers wordt dat doel aanzienlijk moeilijker te behalen zonder de belastingvoordelen.

“Die ambitie is nu al lastig te halen”, zegt autodealer Jessie Dosanjh. “En door de afschaffing van de groene subsidies zal de vraag alleen nog maar verder afnemen. Daarom denk ik dat het nog minder haalbaar gaat worden.”

Dosanjh vreest dat het afschaffen van het belastingvoordeel leidt tot een ‘betaalbaarheidscrisis’ voor de consument. “Zonder zo’n stimulans zullen de fabrikanten deze voertuigen gaan produceren en verkopen voor een hogere prijs”, zegt Dosanjh. “Elektrische auto’s gaan zo veel duurder worden dan benzinevoertuigen.”

De elektrische-automarkt is al langer een politieke speelbal in de Verenigde Staten. De regering-Obama zette de eerste stappen om de uitstoot in te perken van de transportsector, die een van de meest vervuilende industrieën van Amerika is. Obama initieerde het belastingvoordeel van 7500 dollar voor elektrische en hybride auto’s en stelde uitstootlimieten in.

Maar toen Trump in 2016 aan de macht kwam, schrapte hij veel van de maatregelen en probeerde zijn regering al – tevergeefs – van het belastingvoordeel af te komen. President Biden voerde de maatregelen van Obama opnieuw in, samen met een nieuw pakket aan regels en klimaatdoelstellingen. Het werd als ‘het grootste klimaatpakket ooit’ bestempeld.

Biden stelde dat in 2032 56 procent van de nieuw verkochte auto’s in Amerika elektrisch moet zijn. Hoewel de restricties niet erg populair waren onder autoproducenten, leidden ze wel tot grootschalige investeringen in elektrische auto’s.

Die miljardeninvesteringen staan nu onder groeiende druk: de markt voor elektrische auto’s stagneert in de VS, de meeste autoproducenten maken er nog steeds geen winst op en er is toenemende concurrentie vanuit China.

In november stuurde een groep autoproducenten, waaronder Ford, General Motors en Stellantis, dan ook een brief naar Trump waarin ze hem vragen het belastingvoordeel niet af te schaffen. De bedrijven vrezen dat de consument hun auto’s zonder het belastingvoordeel te duur zal vinden. Dat zou betekenen dat de bedrijven ondanks hun grote investeringen toch aan het kortste eind zullen trekken.

Er is één bedrijf dat zegt zich geen zorgen te maken over de afschaffing van het belastingvoordeel: Tesla. Als pionier in elektrische auto’s heeft het bedrijf nooit de omschakeling hoeven maken van benzineauto’s naar de productie van elektrische auto’s en dus geen extra kosten gemaakt. Tesla-eigenaar Elon Musk zegt dat het afschaffen van het belastingvoordeel zijn concurrenten harder zal raken, omdat die er meer afhankelijk van zijn.

John Stringer, de voorzitter van de Silicon Valley Tesla Fanclub, beaamt dat Musk er als beste zal uitspringen als diens nieuwe vriend Trump de belastingvoordelen schrapt. “Het belastingvoordeel heeft eigenlijk alleen maar andere autofabrikanten als Ford en General Motors geholpen”, zegt Stringer. “Nu die voordelen worden afgeschaft, laat je de vrije markt kiezen wat het beste product is, en gaan mensen zelf het beste product kopen.”

Californië wil dat in 2026 35 procent van de nieuwe auto’s die verkocht worden elektrisch is. Op dit moment is dat bijna 24 procent, waarvan Tesla meer dan de helft verkoopt.

De gouverneur van Californië, Gavin Newsom, heeft aangekondigd dat hij het belastingvoordeel in de staat wil herroepen als Trump het afschaft, in een poging de ambitieuze doelstelling te realiseren. Tesla wordt hoogstwaarschijnlijk uitgesloten van deze regeling, omdat Newsom het belastingvoordeel wil richten op “het vergroten van marktcompetitie, innovatie en het steunen van nieuwe bedrijven”.