Britse steekepidemie door toename drugshandel: ‘Speelt een sleutelrol’

• Fleur Launspach

  correspondent VK en Ierland

William Greenhalgh is drie keer met een mes gestoken: in zijn been, buik, en arm. Daarnaast is hij zes keer gesliced zoals hij het noemt, een oppervlakkige snee. Zelf heeft hij ook mensen met een mes verwond, niet dodelijk, maar er lopen door hem mensen rond met littekens. Zelfs in hun gezicht, vertelt hij op een parkeerplaats in Birmingham.

Als oudste van een gezin met vijf kinderen, dat niet kon leven van de uitkering van zijn moeder, ging hij al op zijn dertiende op zoek naar manieren om geld te verdienen. Het begon met “kleine criminaliteit”, zoals hij het zelf noemt: wiet verkopen, stelen, inbreken in auto’s. Maar dat ging naadloos over in de verkoop van harddrugs voor een bende.

Nu, op zijn 21e, maakt hij rapvideo’s en probeert hij andere jongeren uit de buurt op het rechte pad te houden. Jongeren dragen volgens hem een mes uit angst, en om zich veiliger te voelen. “Als iemand je met een mes bedreigt, kun je niet veel beginnen met alleen je vuisten.”

“Als veel mensen in je omgeving een mes dragen, voel je je beter als je er zelf ook eentje in je zak hebt.” Volgens hem is dat een van de oorzaken van de toename van messengeweld in Engeland.

Bovendien worden ze steeds groter, zegt hij: van zakmes via zombie knife tot machete. Het dragen van messen wordt vaak verheerlijkt in rapvideo’s, drillmuziek en op sociale media. En ze zien er ook gewoon gaaf uit, zegt hij. “Je kunt ze in alle kleuren en maten krijgen.”

Het dragen van messen door tieners leidt tot verschrikkelijke en zinloze moorden. Wekelijks staan er steekpartijen in de krant, met veelal jonge slachtoffers en daders.

Zoals de 15-jarige Elianne Andam, doodgestoken bij een bushalte in West-Londen door haar 17-jarige ex-vriend. Of de 16-jarige Ronan Kanda, in Wolverhampton omgebracht door twee tieners met een machete die ze op internet hadden gekocht. De aanval was eigenlijk bedoeld voor iemand anders.

En Daejaun Campbell, die in Woolwich werd neergestoken met een zombie-mes en overleed voordat zijn moeder bij hem kon zijn. Tegen de voorbijganger die hem vond in een plas bloed zei hij: “Ik ben 15, ik wil nog niet dood.”

Ziekenhuizen en ambulancepersoneel hebben dagelijks te maken met slachtoffers van ernstige steekwonden. De politie registreert jaarlijks ongeveer 50.000 incidenten en dat zijn alleen de gevallen waarbij de politie wordt ingeschakeld.

Sinds 2015 is het aantal steekincidenten met bijna 80 procent toegenomen. Zwarte jongeren hebben bovendien zes keer meer kans om om te komen door een steekpartij dan witte jongeren.

Messengeweld is vaak verbonden met drugshandel en drugsgebruik. Neem bijvoorbeeld cocaïne: ooit gezien als een drug voor de rijke stedelijke bovenklasse, maar inmiddels goedkoper dan ooit en wijdverspreid.

Zelfs in landelijke gebieden waar je het niet zou verwachten, zoals Shropshire en Worcestershire, is de hoeveelheid cocaïne die de politie het afgelopen jaar heeft aangetroffen verdriedubbeld.

En waar de smokkelroutes zich uitbreiden, nemen ook criminaliteit en geweld toe. Zoals voormalig politiecommissaris Cressida Dick in een interview beaamde: “In feite hebben mensen die op hun feestjes en etentjes cocaïne aan huis laten bezorgen bloed aan hun handen van het messengeweld in onze straten.”

Drugshandelaren in de grote steden ronselen kwetsbare jongeren om drugs te distribueren in landelijke gebieden. Volgens de politie worden de drugs naar het platteland verspreid via de county lines – netwerken die drugs vervoeren van een grote stad naar provinciesteden en zelfs het platteland. Deze uitbreiding van drugshandel naar nieuwe gebieden leidt vaak tot conflicten tussen rivaliserende bendes, waarbij messen een veelgebruikt wapen zijn.

“Zonder twijfel spelen drugs een sleutelrol in het messengeweld”, zegt Mark Brindley. Zijn zoon James werd in 2017 lukraak neergestoken terwijl hij bij een bushalte stond te bellen met zijn vriendin, niet ver van hun huis in het plaatsje Aldridge.

De daders waren twee tienerbroers die James nooit eerder had ontmoet. Volgens zijn vader waren ze gerekruteerd door een drugsbende. Het mes ging recht door James’ hart: hij stierf ter plekke op straat.

Namens zijn zoon heeft Brindley de ‘Brindley Foundation’ opgericht om het toenemende messengeweld tegen te gaan. Hij probeert jeugdhulp te bieden waar de overheidsinstanties tekortschieten. Onder de vorige conservatieve regering is er flink bezuinigd op jeugdzorg: tussen 2010 en 2019 is het budget gehalveerd.

Daar is nu kritiek op: de bezuinigingen hebben ertoe geleid dat veel kwetsbare jongeren vaker in de criminaliteit terechtkomen. Brindley wijst naar een inzamelbak naast een Aziatische eetkraam: een plek waar je anoniem wapens kunt achterlaten.

Elk half jaar blijken er honderden te zijn ingeleverd, terwijl deze stad bekendstaat als een gebied met weinig criminaliteit. “Ik had nooit verwacht dat messengeweld ons gezin zou verscheuren, hier in Aldridge”, zegt Brindley.

Zijn stichting probeert het probleem bij de wortel aan te pakken door kwetsbare jongeren te begeleiden, vooral degenen die op jonge leeftijd met armoede en drugs in aanraking komen.

“Meer dan de helft van de jongeren die bij drugsgeweld betrokken raken komt uit gezinnen met alleenstaande ouders”, legt Brindley uit. “Het verdrietige is dat ze vaak beginnen omdat ze proberen geld te verdienen voor het gezin.”