NOS Nieuws•
China probeert het zwijgen op te leggen aan Nederlandse correspondenten in China en mensen die zich in Nederland kritisch uitlaten over het land. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden.
China hanteert “een scala aan tactieken gericht op het medialandschap, ook in Nederland” met als doel dat kritische stemmen minder actief worden, overstemd raken of stoppen. Voorbeelden van die tactieken zijn volgens de onderzoekers “samenwerking en partnerschappen”, “propaganda en desinformatiecampagnes”, “afschrikking en uitputting van kritische stemmen” en “droogleggen en toegang ontzeggen”.
In China zijn de werkcondities voor Nederlandse correspondenten zwaar, stellen de onderzoekers vast. Zo is het lastig om er aan nieuwsgaring te doen.
Op verzoek van Tweede Kamer
Het onderzoek werd uitgevoerd op verzoek van de Tweede Kamer, die de beïnvloeding graag beter in beeld wilde hebben. Aanleiding hiervoor was een verhaal van journalist Marije Vlaskamp van de Volkskrant. Daarin beschreef ze hoe onbekenden onder haar naam bommeldingen deden. Ook werd via Telegram geëist dat ze een kritisch artikel over China offline zou halen.
Ook NOS-correspondent Sjoerd den Daas werd in China fysiek tegengewerkt toen hij een demonstratie in Chengdu wilde filmen:
‘Naar de grond gewerkt, vastgezet, maar met de schrik weer vrij’
De aanpak van China is volgens de onderzoekers subtieler dan bijvoorbeeld de fysieke aanvallen van Rusland. Nederland is daar volgens hen niet goed op voorbereid. “We zijn in Nederland niet gewend aan psychologische oorlogsvoering, met indirecte aanvallen zoals lastercampagnes, privégegevens delen en publieke aanvallen op journalisten door politici of diplomaten.”
Structurele kennis opbouwen
Daarom adviseren de Leidse onderzoekers om protocollen te ontwikkelen voor correspondenten in autoritaire landen en deze ook te delen met de journalistieke redactie waar zij bij horen. Deze redacties moeten ook alert zijn op de gezondheid van correspondenten “als gevolg van de constante stress door het Chinese surveillancesysteem”.
Voor mediaredacties is het van belang dat zij “structurelere kennis over China” opbouwen en “structureel het gesprek voeren over transnationale repressie, intimidatie en psychologische oorlogsvoering van statelijke actoren, waaronder China”.
Ook de Nederlandse overheid kan volgens de onderzoekers wat betekenen. Zo zou de overheid regelmatig publiekelijk en duidelijk moeten laten weten dat Nederland beïnvloeding veroordeelt. Ook moet Nederland “actief bijdragen aan de bestrijding van desinformatiecampagnes van autoritaire regimes, die gericht zijn op polarisatie en uitbuiting van kwetsbaarheden in ons politieke systeem en onze samenleving”.
