NOS Nieuws•
-
Milo Hornstra
redacteur Binnenland
-
Milo Hornstra
redacteur Binnenland
De plannen die de jeugdzorg beter moeten maken schieten tekort. Dat is de conclusie van een commissie die maandenlang onderzoek heeft gedaan. De verbetering van de zorg is onvoldoende en de financiering ontoereikend.
Al tientallen jaren piept en kraakt de jeugdzorg. Rapport na rapport verschijnt over te lange wachtlijsten en steeds verder oplopende kosten. Twee jaar geleden kwamen alle betrokken partijen met een gezamenlijk plan. De hoop was sindsdien gevestigd op deze Hervormingsagenda Jeugd.
Gemeenten moeten onderling beter samenwerken, is een belangrijk punt in het gezamenlijke plan, bijvoorbeeld bij het inkopen van gespecialiseerde zorg. Het plan moet de jeugdzorg verbeteren en de kosten binnen de perken houden.
Kwaliteit van de zorg
Maar de maatregelen leiden niet tot de gewenste verbeteringen, oordeelt de commissie-Van Ark, die heeft gekeken hoe het de afgelopen twee jaar is gegaan. De nadruk ligt te veel op het anders organiseren van de jeugdzorg. Maar de oplossing ligt juist in het samenwerken met school, ouders en omgeving van een kind of jongere.
Een goed voorbeeld is de zogenoemde ‘brugfunctionaris’: iemand die op school rondloopt en verbinding legt tussen kind, gezin en onderwijs. Ruim duizend scholen hebben zo’n brugfunctionaris. Het is een laagdrempelige manier van zorg, waardoor problemen bij kinderen sneller worden aangepakt.
Er moet niet alleen beter worden samengewerkt, het is ook belangrijk dat de sector flexibeler wordt. Dat wil zeggen dat hulp sneller voorhanden is, maar ook afgeschaald kan worden. Jongeren gebruiken nu langer zorg, omdat de vrees bestaat dat die anders voor geruime tijd wegvalt. Maar daarmee houden ze wel een plek voor een ander bezet.
Positief punt is dat het afbouwen van de gesloten jeugdzorg, ook een van de onderdelen in het verbeterplan, voortvarend verloopt. De daling van het aantal plekken zet door. Wel moet er meer oog zijn voor alternatieven voor de gesloten jeugdzorg. Er is te weinig rekening gehouden met een overgangsfase, aldus de commissie.
Zwaard van Damocles
Een ander belangrijk thema is de betaalbaarheid van de jeugdzorg. Gemeenten zijn sinds tien jaar verantwoordelijk voor de financiering. De kosten nemen toe, maar er komt niet meer geld vanuit het Rijk. Gemeenten zitten in financiële problemen en dreigen het Rijk voor de rechter te slepen. Het oordeel van de commissie speelt daarbij een belangrijke rol, gaven gemeenten aan.
En die commissie signaleert dat de gewenste bezuinigingen vanuit het Rijk niet behaald worden met de plannen die er nu liggen. De bezuinigingen hangen “als een zwaard van Damocles boven alle partijen”. De verliezen die in het verleden al zijn gemaakt, moeten voor de helft worden betaald door de gemeenten en voor de andere helft door het Rijk.
‘Sturen in de mist’
Hoewel gesprekken binnen de sector op alle niveaus worden gedomineerd door de kosten, wordt er niet goed gemonitord. Er is een gebrek aan gegevens, en dus aan inzichten. Zoals de commissie het verwoordt: “Het is sturen in de mist.”
Daarnaast is er een opkomend probleem dat groter kan worden dan de kosten: het tekort aan personeel. De komende jaren zal de beschikbaarheid van het aantal hulpverleners een groot knelpunt worden, verwacht de commissie.
Een volgend groot onderzoek naar het verbeterplan van de jeugdzorg staat gepland voor over drie jaar.