NOS Nieuws•
Europese landen krijgen met ingang van vandaag geen leveringen meer van Russisch gas via Oekraïne. Dat was al de verwachting, omdat het contract tussen Rusland en Oekraïne is afgelopen en er geen nieuwe afspraken zijn gemaakt.
Het Russische gasbedrijf Gazprom heeft nu bekendgemaakt dat de gaskraan is dichtgedraaid. Slowakije, een van de landen die gebruikmaken van de bewuste pijpleiding, bevestigt dat de levering is gestopt.
In 2019 werd de deal gesloten, waardoor er gegarandeerd vijf jaar lang gas uit Rusland naar Europa zou worden vervoerd. Na de Russische inval in Oekraïne, begin 2022, besloot de Europese Unie om zo snel mogelijk de gasinvoer vanuit Rusland te willen stoppen. De pijpleiding is goed voor zo’n 5 procent van de Europese gasimport.
Voorbereidingen
De gestopte levering heeft voor de meeste Europese landen weinig gevolgen. Ze hebben zich er al een tijd op kunnen voorbereiden.
Het gas kwam voornamelijk terecht bij landen in Oost- en Centraal-Europa. Moldavië, Hongarije en Slowakije zijn bijvoorbeeld grote afnemers. Premier Fico van Slowakije probeerde onlangs nog met Rusland te praten over het verlengen van de deal. Moldavië heeft inmiddels de noodtoestand afgekondigd.
Landen in Zuidoost-Europa kunnen ook nog Russisch gas krijgen via bijvoorbeeld Turkije. Een ander alternatief is vloeibaar gas (lng). Dat komt onder meer vanuit Qatar en de Verenigde Staten, maar ook vanuit Rusland.
Hogere prijzen
Het einde van de gasdeal komt op een moment dat er vanwege de koude maanden veel gas nodig is voor bijvoorbeeld de verwarming van huishoudens.
De Europese gasprijs reageerde in aanloop naar het aflopen van de deal al. Al een paar weken worden op de beurs flinke prijsstijgingen genoteerd. Maar dat komt nog niet in de buurt van de grote prijspieken die we in 2022 en 2023 hadden.
Door de relatief grauwe dagen zonder wind en zon wordt er ook minder duurzame energie opgewekt, waardoor de gascentrales harder moeten werken. Daardoor is er meer gas nodig en zijn de prijzen gestegen.
