NOS Nieuws••Aangepast
Het crisisoverleg over de Europese defensieplannen van premier Schoof en de coalitiepartijen is afgelopen. De partijleiders van PVV, NSC en BBB hebben de werkplek van Schoof zojuist verlaten zonder commentaar te geven. Het wachten is nu of Schoof een verklaring wil geven over de uitkomst van het urenlange gesprek.
Vandaag is twee keer crisisoverleg geweeest omdat Schoof niet van plan is de wens van de Tweede Kamer uit te voeren om tegen de Europese defensieplannen te stemmen. Ingewijden zeggen dat de premier op zijn strepen is gaan staan en een Kamermotie die dinsdag is aangenomen niet gaat uitvoeren. Daarom is vanochtend crisisoverleg in de coalitie geweest en is rond 17.00 uur een tweede overleg begonnen.
Onwerkbare situatie
Een meerderheid van de Kamer wil dat Schoof geen akkoord geeft op het miljardenplan van de Europese Commissie om de defensie-uitgaven fors op te voeren. De Kamer is bang voor financiële risico’s, omdat de plannen deels betaald moeten gaan worden door het aangaan van gezamenlijke schulden binnen de EU en het oprekken van de begrotingsregels. Drie van de vier regeringspartijen (PVV, NSC en BBB) hebben de motie van JA21 gesteund.
Schoof vindt dat hij daardoor in een onwerkbare situatie terecht is gekomen. Aan de andere kant houden de drie coalitiefracties vast aan hun verzet tegen het plan. Daarom heeft de premier de coalitiepartners uitgenodigd op zijn ministerie. Na drie uur overleg was er vanmorgen nog geen overeenstemming.
De fractievoorzitters verlieten allemaal het ministerie. NSC-leider Omtzigt was lopend en werd gevolgd door journalisten:
De vier partijen gaan overleggen met hun eigen fractie over wat er is besproken. BBB-leider Van der Plas zei na afloop dat het een goed gesprek was:
Van der Plas: zijn er nog niet uit
Schoof heeft namens Nederland al ingestemd met “de contouren” van het Europese defensieplan, dat ongeveer 800 miljard euro behelst. Het kabinet wil uitdrukkelijk ook meepraten over hoe de landen geld gaan lenen en hoe de lasten daarvan worden verdeeld. Maar met de ‘opdracht’ van de Kamer aan Schoof om namens Nederland helemaal tegen te zijn, is het lastiger voor hem om daar een belangrijke stem in te hebben.
Ontmoeting met Zelensky
De speelruimte van Schoof en andere ministers in Brussel, zoals Heinen (Financiën) en Brekelmans (Defensie), wordt beperkt. Nederland zou alleen kunnen komen te staan in Europa, vrezen voorstanders van het Europese defensieplan.
En ook zullen andere EU-landen zich afvragen wat het woord van Schoof waard is. Daarbij komt dat het herbewapeningsplan ook zonder de steun van Nederland doorgaat. Er zijn genoeg andere landen die er wel mee willen instemmen.
Voor de premier is deze situatie onwerkbaar, zeggen bronnen. Daarom wil hij nieuwe afspraken maken met de drie coalitiepartijen die voor de motie hebben gestemd. Hij kan daarbij rekenen op steun van de VVD.
De leider van de VVD, Yesilgöz, was vanmorgen overigens niet bij het crisisoverleg. Lang bleef onduidelijk waarom dat was, totdat bleek dat ze in Oekraïne een ontmoeting had met president Zelensky.
