NOS Nieuws••Aangepast
Premier Schoof is niet van plan de wens van de Tweede Kamer uit te voeren om niet in te stemmen met de Europese defensieplannen. Ingewijden zeggen dat de premier op zijn strepen staat en de Kamermotie die dinsdag is aangenomen niet gaat uitvoeren. Daarom is vanochtend crisisoverleg in de coalitie geweest en wordt er vanaf 17.00 verder gepraat.
Een meerderheid van de Kamer wil dat Schoof geen akkoord geeft op het miljardenplan van de Europese Commissie om de defensie-uitgaven fors op te voeren. De Kamer is bang voor financiële risico’s, omdat de plannen deels betaald moeten gaan worden door het aangaan van gezamenlijke schulden en het oprekken van de begrotingsregels. Drie van de vier regeringspartijen (PVV, NSC en BBB) hebben de motie van JA21 gesteund.
Schoof vindt dat hij daardoor in een onwerkbare situatie terecht is gekomen. Aan de andere kant houden de drie coalitiefracties vast aan hun verzet tegen het plan. Daarom heeft de premier de coalitiepartners vanmorgen uitgenodigd op zijn ministerie. Na drie uur overleg was er nog geen overeenstemming.
De fractievoorzitters verlieten allemaal het ministerie. NSC-leider Omtzigt was lopend en werd gevolgd door journalisten:
De vier partijen gaan over wat er is besproken overleggen met hun eigen fracties. BBB-leider Van der Plas zei na afloop dat het een goed gesprek was:
Van der Plas: zijn er nog niet uit
Schoof heeft namens Nederland al ingestemd met “de contouren” van het Europese defensieplan, dat ongeveer 800 miljard euro behelst. Het kabinet wil uitdrukkelijk ook meepraten over hoe de landen geld gaan lenen en hoe de lasten daarvan worden verdeeld. Maar met de ‘opdracht’ van de Kamer aan Schoof om namens Nederland helemaal tegen te zijn, is het lastiger voor Nederland om daar een belangrijke stem in te hebben.
Alleen komen te staan
De speelruimte van Schoof en andere ministers in Brussel, zoals Heinen (Financiën) en Brekelmans (Defensie), wordt beperkt. Nederland zou alleen kunnen komen te staan in Europa, vrezen voorstanders van het Europese defensieplan. En ook zullen andere EU-landen zich afvragen wat het woord van Schoof waard is. Daarbij komt dat het herbewapeningsplan ook zonder de steun van Nederland doorgaat. Er zijn genoeg andere landen die er wel mee in willen stemmen.
Voor de premier was deze situatie onwerkbaar, zeggen bronnen. Daarom wil hij nieuwe afspraken maken met de drie coalitiepartijen die voor de motie hebben gestemd. Hij kan daarbij rekenen op steun van de VVD.
De leider van de VVD, Yesilgöz, was vanmorgen overigens niet bij het crisisoverleg. Lang bleef onduidelijk waarom dat was, totdat bleek dat ze een ontmoeting had in Oekraïne met president Zelensky.
