Dakar Biënnale rekent af met clichés over Afrikaanse kunst

• 

  Saskia Houttuin

  correspondent Afrika

De muziek staat aan, er is een tafel vol hapjes en Habibatou Yaye Keita heeft een jurk met glimmers aangetrokken. “Dit is mijn eerste solo-expositie in het buitenland”, zegt de Malinese kunstenaar trots, bij aanvang van de opening van haar kleurrijke tentoonstelling Les gens du fleuve (mensen aan de rivier). “Het betekent enorm veel voor mij, want meedoen aan de Dakar Biënnale is een enorme eer.”

Elke twee jaar komen kunstenaars en liefhebbers van over de hele wereld in de Senegalese hoofdstad samen voor deze toonaangevende manifestatie, die ook wel bekendstaat als Dak’Art. Dit najaar vindt na een halfjaar uitstel de 15de editie plaats. Langzaam maar zeker verwerft hedendaagse kunst uit Afrika een steeds prominentere plek op de internationale kunstmarkt.

Keita doet mee aan de ‘Off’, een programma dat door tientallen kunstgaleries wordt georganiseerd. In Galerie Arte schiet haar blik af en toe naar de deur die om de haverklap nieuwe belangstellenden binnenlaat. “In Senegal exposeren is heel belangrijk voor mij”, zegt de jonge kunstenaar, die in Mali moet bijklussen als kapper om rond te komen. Haar pointillisme-portretten verkopen in haar thuisland nauwelijks. “Maar hier is de kunstsector juist heel levendig. Hier heb je meer galeries, meer kunstverzamelaars en ontmoetingen met andere artiesten.”

Hedendaagse Afrikaanse kunst doet het dus steeds beter. Werken van Afrikaanse kunstenaars worden voor recordprijzen geveild. De biënnale in Dakar is daar een goede graadmeter voor, zegt Anna-Alix Koffi, galeriehouder in Ivoorkust en curator van de expositie NFT Afrique. “Dit is de belangrijkste kunstbeurs op het continent, de hele wereld kijkt mee.”

Toch zijn er volgens Koffi nog belangrijke stappen te zetten, bijvoorbeeld als het gaat om financiële en morele steun voor kunstenaars. “De creativiteit die je op dit continent vindt is ongelooflijk”, zegt ze. “Sommigen snappen dat, anderen niet. Politici in Afrika moeten dat beter beseffen, kunst is een kracht net als sport.”

Buiten het continent heerst bovendien nog altijd een clichébeeld van wat Afrikaanse kunst überhaupt is, of in de ogen van anderen zou moeten zijn.

In een donkere ruimte is op NFT Afrique op schermen een serie van tien digitale kunstwerken te zien, gemaakt door artiesten uit Afrika of van de diaspora. Het is het type kunst dat volgens haar nog altijd niet echt wordt geassocieerd met het Afrikaanse continent, zegt Koffi. “Er wordt nog altijd in koloniale termen gedacht, maar er verandert wel wat: artiesten nemen steeds meer het heft in eigen hand, ze zeggen vaker nee.”

Khady Postma, die werkt aan een reisgids over Senegal, denkt daar hetzelfde over. “Op het gebied van kunst en in de kunstwereld valt er zeker nog veel te winnen als het gaat om dekolonisatie,” zegt ze tijdens een wandeling door de hoofdlocatie van de biënnale, het voormalige justitiepaleis. “Ik denk dat we er sowieso nog lang niet zijn. Maar ik weet wel dat initiatieven, zoals de biënnale van Dakar, daar een grote rol in kunnen spelen.”

De NOS liep samen met de Senegalees-Nederlandse Khady Postma een rondje door het voormalige justitiepaleis: