Duitsland-correspondent Charlotte Waaijers:
“Zoals verwacht zijn de christendemocraten veruit de grootste geworden. Geen enorm verschil met vijf jaar geleden, wel een behoorlijke verbetering ten opzichte van de nationale verkiezingen van 2021.
Met name De Groenen, deel van de onpopulaire Duitse regering, verliezen flink. Dat de SPD vooral ten opzichte van de laatste landelijke verkiezingen flink verliest, is een klap voor bondskanselier Scholz.
Bij de AfD vieren ze de tweede plaats als enorme overwinning; er werd hard gejuicht toen de prognose binnenkwam. De afgelopen weken streden ze met De Groenen en SPD om de tweede plaats. Ze hadden dus ook vierde kunnen worden.
Wat in het algemeen opvalt is dat de opkomst zeer hoog was, de hoogste sinds 1979. Het zal interessant zijn om te zien of kiezers die eerder thuisbleven nu massaal op de AfD hebben gestemd.”
Gejuich bij de AfD om tweede plek volgens exitpoll
Bij Alternative für Deutschland (AfD) gaat gejuich op als de exitpoll bekend wordt gemaakt, ziet Duitsland-correspondent Chiem Balduk bij een bijeenkomst op het kantoor van de AfD in Berlijn-Wittenau. Bij de vorige Europese verkiezingen haalde de partij 11 procent van de stemmen, nu staat de partij op 16,5 procent.
EU-burgers in Nederland vandaag naar de stembus
De meeste inwoners van Nederland gingen donderdag al naar de stembus, maar sommigen kunnen vandaag pas hun stem uitbrengen bij een van de ambassades in Nederland.
In de video hieronder vertellen onder meer Roemenen en Polen over hun gang naar de Europese stembus:
![](https://cdn.nos.nl/image/2024/06/09/1092601/1024x576a.jpg)
EU-burgers in Nederland naar de stembus: ‘Huiswerk gedaan, geen moeilijke keuze’
Stembureaus Duitsland gesloten, christendemocraten de grootste
Ook in Duitsland zijn de stembureaus nu gesloten. Op basis van de eerste exitpoll lijken de christendemocraten net als vijf jaar geleden de grootste partij te zijn geworden met 29,5 procent, met een ruime voorsprong op de nummers 2 en 3.
Het was in Duitsland deze verkiezingen vooral spannend wie de tweede partij zou worden. Die strijd ging tussen de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD), de pro-Europese De Groenen en de sociaaldemocratische SPD. AfD lijkt op basis van de exitpoll tweede te zijn geworden met 16,5 procent van de stemmen, gevolgd door de SPD met 14 procent van de stemmen. De Groenen halen op basis van deze exitpoll 12 procent van de stemmen.
Duitsland heeft met 96 zetels de grootste afvaardiging in het nieuwe Europese Parlement, waar in totaal 720 zetels te verdelen zijn. Daarna volgt Frankrijk met 81 zetels. Daar sluiten de stembureaus over twee uur, waarna er ook een exitpoll volgt.
Bekijk hier de exitpoll vlak na het sluiten van de Duitse stembureaus:
Oostenrijkse exitpoll: conservatieve FPÖ wint, tweede plek onduidelijk
In Oostenrijk lijkt de radicaal-rechtse regeringspartij FPÖ de grootste partij te zijn worden bij de Europese verkiezingen, meldt omroep ORF op basis van een exitpoll. Wie de tweede plek verovert is nog spannend: op basis van de exitpoll lijkt de conservatieve ÖVP 23,5 procent van de stemmen binnen te halen, gevolgd door de sociaaldemocratische SPÖ met 23 procent van de stemmen.
Daarmee zou de FPÖ zes zetels krijgen, en de ÖVP en SPÖ beide vijf zetels. Vanwege de foutmarge in exitpolls kan de FPÖ de zesde zetel nog kwijtraken en zouden alle drie de partijen evenveel zetels kunnen bemachtigen in het Europees Parlement.
Aantal stembureaus België langer open
In België laten de uitslagen van de verkiezingen wat langer op zich wachten. De stembureaus zouden om 16.00 uur sluiten, maar vanwege lange wachttijden is het stemmen hier en daar verlengd.
In vijf stembureaus in Sint-Lambrechts-Woluwe is het nog erg druk en die blijven daarom tot 18.00 uur open. In België wordt vandaag ook gestemd voor de landelijke en regionale verkiezingen. De officiële resultaten van die verkiezingen komen dus later binnen dan verwacht.
Wanneer worden de exitpolls verwacht?
De voorlopige uitslagen mogen pas vanaf 23.00 uur bekend gemaakt worden, maar voor die tijd zullen er al wel exitpolls verschijnen. Hieronder zie je wanneer de exitpolls worden verwacht:
- Vanuit Oostenrijk komt er rond 17.00 een exitpoll
- Duitsland, dat met 96 van de 720 de grootste afvaardiging in het Europees Parlement heeft, komt rond 18.00 uur met een exitpoll
- Frankrijk volgt om 20.00 uur
- In Polen komt om 21.00 een exitpoll
De Europese Unie komt rond 20.30 uur met een eerste indicatie van hoe het nieuwe Europees Parlement eruit komt te zien. Na het sluiten van de laatste stembureaus volgt er een update. De laatste bijgewerkte prognose verwacht de EU om 01.00 uur.
De Nederlandse exitpoll van afgelopen donderdag is hier te vinden. Ook de uitslagen zullen daar verschijnen.
Britten stemmen voor het eerst niet mee
Deze Europese verkiezingen zijn de eerste sinds 1979 waaraan de Britten niet meedoen. Hoewel de Britse kiezers al in 2016 via een referendum kozen voor de Brexit, duurde het nog tot 2020 voordat het Verenigd Koninkrijk daadwerkelijk uit de Europese Unie stapte. Daarom kon er in 2019 in het VK gewoon nog worden meegestemd voor het nieuwe Europese Parlement. Nadat het VK de EU definitief had verlaten, werden in 2020 tientallen Britse zetels over andere EU-landen verdeeld.
Duitsland-correspondent Chiem Balduk over een nieuwe groep jonge kiezers
“Voor het eerst mogen 16- en 17-jarigen in Duitsland ook stemmen bij de Europese verkiezingen. Het gaat om zo’n 1,4 miljoen nieuwe stemmers. De verlaging is door de huidige regering ingevoerd om jongeren op jongere leeftijd te betrekken bij de politiek.
“Ik vind het een goed idee, wij kunnen echt wel nadenken en meebeslissen over Europa”, zegt de 17-jarige Marcus. Hij is samen met zijn moeder naar een stembureau in Berlijn-Wittenau gekomen, maar het is zijn eigen beslissing om te stemmen vandaag. Ook veel van zijn vrienden zijn gaan stemmen, zegt hij. “Op school hebben we speciale lessen gevolgd hierover.”
Het gaat om een omvangrijke groep. Toen dit voorjaar uit kiezersonderzoek bleek dat bij jongeren de AfD de grootste partij is, was de schok groot bij linkse partijen. In voorgaande jaren waren juist De Groenen veruit de meest populaire partij onder jongeren. Het AfD-succes zou door hun aanwezigheid op TikTok komen, waarop andere partijen met een heus TikTokoffensief kwamen. Vandaag zal blijken of dat de stemming onder de minderjarige kiezers heeft kunnen keren.
Onder Duitsers is er weinig enthousiasme over de verlaging, zo bleek uit opinieonderzoek. Alleen onder kiezers van De Groenen en Die Linke is een meerderheid voorstander van de maatregel. Vooral rechtse kiezers zijn erop tegen. Onder de AfD is driekwart tegen, terwijl juist die partij zou profiteren van de verlaging.
De 17-jarige Marcus houdt zijn stemkeuze geheim, maar hij zegt dat onder klasgenoten vooral De Groenen en CDU populair zijn, zegt hij. De stemlokalen in Duitsland zijn nog tot 18.00 geopend.”
Rechts-radicale Bardella aan kop in Franse peilingen
Naar verwachting wordt het Europees Parlement rechtser dan het nu is. De ogen zijn daarbij vooral gericht op Frankrijk, waar de rechts-radicale Jordan Bardella van Rassemblement National (RN) de grote favoriet is. De partijgenoot van Marine Le Pen zou volgens de peilingen twee keer zoveel stemmen kunnen krijgen als de kandidaat van de partij van president Macron. RN is erg kritisch over de EU, al heeft de partij eerdere plannen om uit de EU te stappen laten varen.
Rond 20.00 uur zal de exitpoll uit Frankrijk verschijnen.
Lees hier meer over de rechts-radicale Franse kandidaat Bardella:
Slowaakse krant deelt gelekte uitslagen verkiezingen
De Slowaakse krant Dennik N heeft de gelekte voorlopige uitslagen van de verkiezingen gedeeld. Het is niet duidelijk hoe de krant aan de uitslag komt en of die overeenkomt met de werkelijke stemmen.
Net als Nederland heeft het land de Europese Parlementsverkiezingen er al opzitten. De liberale partij Progressief Slowakije (PS) zou volgens de gelekte gegevens de winnaar zijn, gevolgd door regeringspartij Smer van premier Fico, die onlangs een gewelddadige aanslag overleefde.
PS heeft volgens Dennik N 27,8 procent van de stemmen gekregen, Smer kreeg 24,8 procent van de stemmen. Bij de vorige verkiezingen in 2019 werd Smer ook tweede. De extreemrechtse partij Republika zou derde zijn geworden.
Op X gaan de gelekte resultaten rond:
Vanwege een Europese wet mogen de resultaten van de Europese verkiezingen pas naar bekendgemaakt worden als de laatste stembureaus in de laatste EU-lidstaten gesloten zijn. In Italië sluiten de laatste stembureaus pas vanavond om 23.00 uur.
Wat doet het Europees Parlement?
Vandaag wordt bekend wie er plaats mogen nemen op de 720 zetels in het Europees Parlement. Maar wat is de rol van dat parlement?
In de video hieronder legt EU-correspondent Kysia Hekster het in één minuut uit:
![](https://cdn.nos.nl/image/2024/05/06/1079240/1024x576a.jpg)
Uitgelegd: het Europees Parlement
Bij welke EU-fractie zitten de Nederlandse partijen?
Bijna 360 miljoen Europeanen mogen bij deze verkiezingen hun stem uitbrengen. Ze stemmen daarbij op partijen uit hun eigen land. Zo stonden er op het Nederlandse stembiljet alleen Nederlandse politieke partijen. Na de verkiezingen moeten al die politieke partijen uit verschillende landen samenwerken in een Europese fractie, ook wel ‘families’ genoemd.
De afgelopen periode waren er zeven politieke families. Nieuwkomers BBB en NSC willen zich graag aansluiten bij de grootste fractie van het Europees Parlement waar ook CDA en ChristenUnie bij horen: de Europese Volkspartij (EVP). Maar in de EVP ligt de samenwerking van de twee nieuwe partijen met de PVV gevoelig.
Bekijk hier bij welke Europese ‘familie’ de Nederlandse partijen horen:
Italië-correspondent Heleen D’Haens over Italiaans experiment tijdens de verkiezingen:
“Italiaanse studenten die ergens anders wonen dan de gemeente waar ze geregistreerd staan, kunnen dit weekend voor het eerst stemmen in hun woonplaats. Zo’n 450.000 jongeren zijn ingeschreven bij hun ouders, bijvoorbeeld omdat dat moet voor hun studiebeurs, maar verblijven in een studentenstad. Om te stemmen moesten zij tot nu toe de vaak dure en lange reis ondernemen naar hun geboortedorp. Dit keer konden ze zich van tevoren registreren om te stemmen waar ze wonen.
Het is nog maar een begin, zegt Tomas Osborn, activist bij Voto dove Vivo (‘ik stem waar ik woon’). In totaal telt Italië zo’n 4,9 miljoen zogeheten fuori sede: mensen die voor werk of studie elders verblijven dan waar ze geregistreerd staan. Dat is meer dan 10 procent van de stemgerechtigden.
“De regering geeft in dit experiment alleen de mogelijkheid aan studenten om te stemmen waar ze wonen. Werkenden hebben die mogelijkheid nog niet. Die worden in zekere zin gediscrimineerd”, zegt Osborn.
Het thema leeft sterk in Italië, omdat het politieke ongelijkheid tussen de regio’s vergroot. Veruit de meeste fuori sede komen uit zuidelijke regio’s, waar de economie minder sterk is ontwikkeld. Terugreizen om te stemmen duurt vaak lang omdat ook het openbaar vervoer er slechter is dan in het noorden.
Hoewel velen dit experiment zien als een stap in de goede richting, blijkt het enthousiasme onder studenten om te stemmen vooralsnog niet groot. Van de 450.000 studenten hebben zich nog geen 24.000 geregistreerd. “De regering heeft dit erg laat aangekondigd”, relativeert Osborn. “Veel studenten hadden er nog niet van gehoord.” Hij hoopt dat de regeling bij volgende verkiezingen wordt uitgebreid voor werkende fuori sede.”
Ook de Nederlandse uitslagen komen vanavond pas om 23.00 uur
Nederland ging afgelopen donderdag al naar de stembus, maar de uitslagen volgen pas vanavond. Een Europese wet bepaalt dat resultaten van de Europese verkiezingen pas naar buiten mogen worden gebracht “na sluiting van de stembussen in de lidstaat waar de kiezers het laatst hun stem uitbrengen”. De laatste stembureaus sluiten in Italië om 23.00 uur. De Nederlandse stemmen zijn al wel geteld.
Volgens de definitieve exitpoll van onderzoeksbureau Ipsos I&O in opdracht van de NOS zijn GroenLinks-PvdA en de PVV de grootste partijen geworden. GroenLinks-PvdA lijkt acht zetels te halen, één minder dan de twee partijen bij de vorige verkiezingen, toen ze nog afzonderlijk meededen, opgeteld behaalden. De PVV boekt een grote winst en stevent af op zeven zetels. Dat zijn er zes meer dan in 2019.
Er geldt in de exitpolls een foutmarge van één zetel per partij. Dat kan voor sommige partijen grote gevolgen hebben. Partijen die in de exitpolls op nul zetels staan, kunnen alsnog een zetel krijgen. Andersom geldt dat partijen die nu op één zetel staan die misschien niet krijgen en niet in het Europees Parlement belanden.
Bekende Europese politici brengen stem uit
In 21 van de 27 EU-lidstaten wordt vandaag gestemd voor het Europees Parlement. In Nederland, Ierland, Letland, Slowakije, Tsjechië en Malta zitten de verkiezingen er al op. Veel bekende politici hebben vanochtend al hun stem uitgebracht.
In de video hieronder zie je onder meer Marine Le Pen (Frankrijk), Victor Orbán (Hongarije) en Donald Tusk (Polen) hun stem uitbrengen:
![](https://cdn.nos.nl/image/2024/06/09/1092451/1024x576a.jpg)
Stemmen in volle gang op laatste dag Europese verkiezingen
Volg de verkiezingen via de NOS
De NOS doet live verslag van de uitkomst van de Europese verkiezingen. De uitslagen worden verwacht vanaf 23.00 uur, maar voor die tijd komen verschillende lidstaten al met exitpolls. De exitpolls en voorlopige uitslagen zijn te vinden in dit liveblog en op een speciale uitslagenpagina.
Ook kun je vanaf 21.30 uur op deze site, in de NOS-app en op NPO 2 kijken naar NOS Europa Kiest: de uitslagen, met schakelingen naar correspondenten in de hele EU. Op NPO Radio 1 praten we je vanaf 20.30 uur bij over de gebeurtenissen in Brussel en de Europese hoofdsteden.