NOS Nieuws••Aangepast
De eerste uitslagen bevestigen dat Labour de Britse parlementsverkiezingen heeft gewonnen, maar wekken ook de indruk dat de radicaal-rechtse Reform UK opvallend veel stemmen heeft gekregen. In de eerste drie districten die de uitslag bekendmaakten, werd de kandidaat van Labour gekozen en werd de kandidaat van Reform UK tweede, ver voor de Conservatieve kandidaat.
Houghton and Sunderland South in Noord-Engeland was het eerste district met de uitslag. Labour-kandidaat Bridget Phillipson kreeg met 18.847 stemmen de zetel van dit district. Zij was minister van Onderwijs in het schaduwkabinet van Labour-leider Keir Starmer, en nu zij is gekozen kan zij ook minister van Onderwijs worden in het nieuwe Labour-kabinet. De kandidaat van Reform UK kreeg 11.668 stemmen, ruim dubbel zoveel als de Conservatieve kandidaat.
Soortgelijke uitslagen kwamen uit Blyth and Ashington en Sunderland Central, eveneens in Noord-Engeland. De tweede man van Reform UK, David Bull, reageerde direct op de uitslagen. Hij sprak van een historisch moment en een doorbraak. Volgens hem hebben de peilingen de opmars van zijn partij niet opgemerkt.
Volgens de nationale exitpoll krijgt Labour met 410 van de 650 zetels een absolute meerderheid in het Lagerhuis. De Conservatieven gaan van 364 naar 131 zetels, waarmee ze het slechtste resultaat uit hun bijna 200-jarige geschiedenis boeken. Reform UK komt vanuit het niets op 13 zetels.
Door het districtenstelsel vertaalt een hoog percentage stemmen zich niet automatisch in een hoog aantal zetels. In het districtenstelsel geldt het principe van the winner takes all. In het theoretische geval dat een partij in alle 650 districten tweede wordt, zou die partij nul zetels krijgen.
Zeteltal Reform UK onzeker
Hoogleraar John Curtice, de deskundige achter de exitpoll, zegt dat de zeteltallen van Reform UK en de Scottish National Party (SNP) het onzekerst zijn. Reform UK, dat volgens de exitpoll 13 zetels krijgt, heeft in verschillende districten volgens hem een kleine kans om te winnen. Als het erin zou slagen onverwacht veel van die districten te winnen, zou de partij aanzienlijk meer dan 13 zetels krijgen, zegt hij. Maar het is ook mogelijk dat het er minder dan 13 worden.
De SNP gaat volgens de exitpoll van 48 van de 56 Schotse zetels in het Britse Lagerhuis naar 10 zetels. Daarmee zou de nationalistische partij voor het eerst in jaren haar dominante positie in Schotland kwijt zijn. Starner wijst erop dat de SNP in veel districten min of meer gelijk opgaat met Labour en dat de kans bestaat dat het resultaat van de partij in de exitpoll onderschat wordt.
