NOS Nieuws•
Westerse scheepseigenaren hebben miljarden verdiend met de verkoop van oude olietankers aan bedrijven die Rusland helpen sancties te omzeilen. Dat blijkt uit onderzoek van Follow The Money (FTM).
Olie is een belangrijke inkomstenbron voor Rusland, maar door de westerse sancties kan het land geen gebruik meer maken westerse tankers voor de export. In veel havens zijn ook Russische schepen niet meer welkom. En daar komt de zogenoemde schaduwvloot om de hoek kijken. Dat is een vloot van inmiddels zo’n 600 oude olietankers waarvan de namen van de werkelijke eigenaren vaak worden afgeschermd door bedrijven in bijvoorbeeld de Seychellen, Hongkong of Vietnam.
Rusland gebruikt die schepen om toch olie te verschepen. De olie gaat met name naar India, China en Turkije. Soms wordt de olie daar weer verwerkt naar bijvoorbeeld diesel, en komt die vervolgens alsnog in Europa terecht.
Grieken, Britten, Duitsers
Ruim een derde van die vloot is afkomstig van scheepseigenaren uit westerse landen, blijkt nu. De eigenaren verkochten sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne 230 tankers die onderdeel werden van de schaduwvloot. De verkopers hielden meer dan 6 miljard euro over aan de deals.
Verreweg het grootste deel is afkomstig van Griekse rederijen. Maar ook Britten, Duitsers en Noren leverden aanzienlijke aantallen tankers. “Er zaten geen Nederlandse rederijen tussen, alleen wat Amsterdamse brievenbusmaatschappijen van Duitse reders”, zegt FTM-journalist Jesse Pinster. “Wat wel opviel was dat er grote Europese spelers tussen de verkopers zaten. Het Deense Maersk bijvoorbeeld.”
Milieuramp
In veel gevallen ging het om versleten schepen. Door ze aan schimmige partijen te verkopen hielden de scheepseigenaren veel meer geld over dan de restwaarde. Dat maakt het ook aannemelijker dat de verkopers wisten dat hun oude schepen in de Russische schaduwvloot terechtkwamen, zegt Pinster.
De vrees is dat het gebruik van deze tankers niet alleen de oorlogskas van Poetin spekt, maar ook de kans op milieurampen vergroot. Ook wordt er gevreesd door spionage of sabotage van zeekabels door deze olietankers.
De laatste tijd zijn westerse regeringen begonnen om ook specifieke schepen te sanctioneren in de hoop ze uit de vaart te halen. In januari sanctioneerde de VS in een klap 183 tankers, waardoor het totaal daar opliep naar 235 olieschepen. In de EU staat de teller op 68.