Europese leiders en Oekraïne klaar voor bestand in Oekraïne, Moskou reageert afhoudend

Oekraïne en zijn bondgenoten zijn klaar voor een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren van minimaal dertig dagen dat maandag al ingaat. Dat meldt de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Sybiha. Als Rusland er niet mee instemt, komt de EU met meer strenge sancties, zei EU-Commissievoorzitter Von der Leyen.

De eerste reactie uit Rusland is afhoudend. “Er komen uit Europa tegengestelde verklaringen, die eerder confronterend zijn dan dat ze onze relatie nieuw leven in blazen”, zei Kremlin-woordvoerder Peskov.

Het Kremelin stelt als voorwaarden voor vrede dat Oekraïne afziet van het NAVO-lidmaatschap, dat het wordt gedemilitariseerd en dat de regering van president Zelensky verdwijnt. Oekraïne wijst dit af en weet zich daarin gesteund door zijn Europese bondgenoten.

De Oekraïense minister Sybiha deelt op sociale media een foto van president Zelensky met de Britse premier Starmer, de Franse president Macron, de Duitse bondskanselier Merz en de Poolse premier Tusk.

Deze Europese leiders kwamen vanochtend in Kyiv aan. Het bezoek komt een dag na de Overwinningsdagparade op het Rode Plein waar de Russische president Poetin zijn bondgenoten ontving.

“Als Rusland akkoord gaat en er effectief toezicht wordt gegarandeerd, kunnen een duurzaam staakt-het-vuren en vertrouwenwekkende maatregelen de weg vrijmaken voor vredesonderhandelingen”, besluit Sybiha.

De vier Europese leiders kondigden voorafgaand aan hun bezoek in een verklaring al aan te zullen oproepen tot een onvoorwaardelijke wapenstilstand van dertig dagen. Oekraïne is daartoe bereid, maar Rusland heeft tot nu toe geweigerd.

De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zegt vandaag op X ook een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren van 30 dagen te steunen. “De bal ligt nu bij Rusland”, zegt ze. “We staan klaar om zware druk op Rusland uit te oefenen en verdere, strenge sancties op te leggen in geval van schending van een staakt-het-vuren.”

Poetin had eerder een eenzijdig staakt-het-vuren van drie dagen afgekondigd, dat inging op 8 mei. Volgens Kyiv was het driedaagse bestand bedoeld om Oekraïense droneaanvallen op Rusland te voorkomen tijdens de viering van 80 jaar Sovjetoverwinning in de Tweede Wereldoorlog, gisteren in Moskou. Zowel Rusland als Oekraïne meldde dat er aan de frontlinies nog steeds gevochten werd. Russische luchtaanvallen op Oekraïne bleven grotendeels uit.

Terwijl de Europese leiders al onderweg waren naar Oekraïne, waarschuwde de Amerikaanse ambassade in Kyiv vrijdagavond laat wel dat er de komende dagen een “potentieel ernstige luchtaanval” zou kunnen plaatsvinden, zonder verdere details te geven.

De vier Europese leiders bezochten vanochtend het Onafhankelijkheidsplein in Kyiv, samen met Zelensky en zijn vrouw. Daar zijn duizenden vlaggen geplant op het centrale plein ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de oorlog met Rusland. De leiders betuigden hun respect en hielden een moment stilte, voordat ze met Zelensky in gesprek gingen.

De Amerikaanse regering heeft tot nu toe een strengere houding laten zien ten opzichte van Kyiv dan van Moskou. Wel zijn er kleine signalen zichtbaar die veronderstellen dat daar verandering in komt. Zo heeft vicepresident JD Vance de afgelopen dagen kritiek geuit op het standpunt van Moskou. “Op dit moment hebben de Russen een aantal eisen, een aantal concessies om het conflict te beëindigen. Wij vinden dat ze te veel vragen”, zei hij eerder deze week.

President Trump zei gisteren tegen verslaggevers dat hij een boodschap had voor de twee landen: “Maak een einde aan deze oorlog. Maak een einde aan deze stomme oorlog. Dat is mijn boodschap aan beiden.”

Een aantal leiders die niet naar Kyiv waren gekomen, melden zich vandaag in een online bijeenkomst. NAVO-chef Mark Rutte deed dat ook, zegt hij op X. Ook hij benadrukt de noodzaak van een eind aan de oorlog.

“Dit begint met een onvoorwaardelijk staakt-het-vuren van dertig dagen en moet worden ondersteund door voortdurende, concrete steun”, schrijft hij. “Uit ons overleg vandaag is duidelijk geworden dat we toegewijd zijn en Oekraïne blijven steunen.”