NOS Nieuws•
Twee Nederlandse mannen die in de jaren veertig dienst weigerden, omdat ze niet wilden vechten in toenmalig Nederlands-Indië, krijgen postuum excuses aangeboden. Demissionair minister Ollongren schrijft aan de Tweede Kamer dat ze dat aan de nabestaanden van de twee heeft laten weten. De verontschuldigingen zijn overgebracht na een onderzoek van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH).
De twee kregen destijds langdurige straffen voor hun weigering. Ollongren schrijft dat in het onderzoek niet kon worden vastgesteld dat de dienstweigering was gebaseerd op kennis over toepassing van extreem geweld, maar dat “wel veel duidelijk wordt over de persoonlijke omstandigheden waaronder dienst werd geweigerd en de hardvochtige behandeling nadien”.
Volgens de minister is het daardoor veroorzaakte leed onomkeerbaar en vallen de betrokkenen en hun nabestaanden daarvoor excuses ten deel.
Onderzoek naar soortgelijke zaken loopt nog
Het NIMH buigt zich nog over tien soortgelijke zaken. Vorige maand werden ook al drie mariniers gerehabiliteerd die op Java een bevel van de legerleiding niet wilden uitvoeren. Dat ging dus niet om ‘dienstweigering’, maar om ‘bevelweigering’.
Ollongren schrijft aan de Kamer dat haar ministerie de mogelijkheid van een onderzoek door het NIMH in dit soort gevallen onder de aandacht zal blijven brengen. En ze benadrukt het belang van zorgvuldigheid daarbij, “zeker gezien de emoties die deze zeer bewogen periode kan oproepen, bij betrokkenen, hun nabestaanden en niet in de laatste plaats bij Indië-veteranen.”
De discussie over excuses aan dienst- en bevelweigeraars laaide op in de nasleep van het onderzoek naar geweld tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog van 1945 trot 1949. Een van de conclusies was dat Nederland structureel excessief geweld gebruikte.
