NOS Nieuws••Aangepast
De rechts-radicale partij Rassemblement National van Marine Le Pen heeft in de eerste ronde van de parlementsverkiezingen in Frankrijk 34 procent van de stemmen gekregen. Dat komt naar voren uit de exitpoll van Ipsos-Talan.
De linkse coalitie het Nieuwe Volksfront volgt met 28,1 procent volgt op de tweede plaats. De coalitie van president Macron blijft steken op 20,3 procent. Macron heeft meteen na de uitslag de Franse kiezers opgeroepen zich achter “republikeinse en democratische” kandidaten te scharen in de tweede ronde van de verkiezingen.
Die worden volgende week zondag gehouden. Macron zei daarnaast ook verheugd te zijn over de hoge opkomst bij de verkiezingen van vandaag. Ipsos schat de opkomst op 65,8 procent. Dat is 18 procentpunt hoger dan in 2022 en het hoogste sinds 1997.
Le Pen hoopt op absolute meerderheid
Winnaar Le Pen zei in een eerste reactie dat het Franse volk het centrale blok van Macron heeft weggevaagd. Ze zei ook dat haar partij “een absolute meerderheid” nodig heeft, zodat Jordan Bardella, de lijsttrekker van Rassemblement National, “binnen acht dagen door Emmanuel Macron tot premier wordt benoemd”.
De hoge opkomst heeft mogelijk te maken met de mogelijkheid dat Frankrijk voor het eerst een radicaal-rechtse meerderheid in het parlement krijgt. Onder anderen topvoetballer Kylian Mbappé riep op te gaan stemmen om dat te voorkomen.
President Macron riep de verkiezingen onverwacht uit, op de avond van de Europese Verkiezingen eerder deze maand, waarbij radicaal-rechts won. Macron kan die uitslag niet negeren, vindt hij. Zijn eigen termijn loopt pas in 2027 af.
Er zijn 577 kiesdistricten en in elk district gaat alleen de winnaar naar het parlement. Waar geen kandidaat een absolute meerderheid haalt, volgt volgende week een tweede ronde.
Onderhandelen
Tussen de eerste en tweede ronde gaan partijen met elkaar onderhandelen om de kansen op succes te vergroten. In het ene kiesdistrict kan een partij zich bijvoorbeeld terugtrekken ten gunste van een andere partij, en in een ander kiesdistrict gebeurt dat dan andersom. Kiezers gaan mede daardoor strategischer stemmen.
In het verleden stemden linkse Fransen in de tweede ronde bijvoorbeeld vaak niet op hun partij van voorkeur, maar op de partij die de meeste kans had om de radicaal-rechtse RN te verslaan.
De uitslag van de eerste ronde vandaag kan daarom verschillen van de uitslag van de tweede ronde. Zo haalde de Socialistische Partij in 2012 bij de eerste ronde 29 procent van de stemmen, en maar liefst 41 procent bij de tweede ronde.
Hart versus hoofd
Bij de laatste parlementsverkiezingen, in 2022, gebeurde hetzelfde met de partij van Macron: die steeg van 26 procent in de eerste ronde naar 38 procent in de tweede ronde.
De uitslag van de eerste ronde, vandaag, laat daarom zien waar het hart van de kiezers ligt. De uitslag over een week, van de tweede ronde, laat zien welk landsbestuur ze willen.
