Franse burgemeester voor rechter wegens weigering huwelijk

• Frank Renout

  correspondent Frankrijk

Een Franse burgemeester moet voor de rechter verschijnen, omdat hij weigerde een huwelijk te voltrekken tussen een Française en een illegale man uit Algerije. Hij kan daarvoor vijf jaar cel krijgen en een boete van 75.000 euro.

“De situatie is grotesk. Het gaat om een man die we het land uit willen zetten, en die moet ik dan wel hier laten trouwen”, zei de betreffende burgemeester Robert Ménard vandaag op tv. “Ik heb niets fout gedaan. Die man die het land uit moet heeft iets fout gedaan”, zei hij eerder.

De zaak dateert uit de zomer van 2023. De Franse Eva wilde in het zuid-Franse Béziers trouwen met de Algerijnse Mustapha. De rechts-radicale burgemeester Ménard weigerde dat. Een huwelijk met een illegale man zou haaks staan op het overheidsbeleid om illegalen het land uit te zetten en hij vermoedde dat het een schijnhuwelijk was: de man zou alleen trouwen om een verblijfsvergunning te krijgen.

Eva verweerde zich: “Het gaat mij alleen maar om de liefde”. Justitie deed onderzoek en concludeerde dat er geen aanwijzingen waren dat het ging om een schijnhuwelijk. Twee weken na de geannuleerde ceremonie werd Mustapha Frankrijk uitgezet.

De burgemeester kreeg vervolgens Justitie op z’n dak. In de Franse wet en ook in internationale verdragen staat dat het huwelijk een onvervreemdbaar recht is onafhankelijk van de verblijfstatus van iemand. Een burgemeester heeft daar geen zeggenschap over.

Robert Ménard bestreed dat niet. Hij heeft erkend dat hij de wet heeft overtreden. Maar hij zegt dat in het landsbelang te hebben gedaan. Vandaag bood justitie hem een schikking aan. Dat weigerde hij. Daardoor komt de zaak nu bij de rechter te liggen. Een datum voor de rechtszaak is nog niet bekend.

Enkele tientallen burgemeesters kwamen vandaag bijeen om hun steun te betuigen aan Ménard. “Hoe is het mogelijk dat we een burgemeester vervolgen die iemand weigert te laten trouwen die niet in Frankrijk mag zijn en die dus ook niet eens in een trouwzaal mag zijn?”, zei de voorzitter van de vereniging van burgemeesters David Lisnard.

Ook was er steun voor Ménard vanuit de landelijke politiek. Zowel de minister van Justitie, Gérald Darmanin, als de minister van Binnenlandse Zaken, Bruno Retailleau, nam het op voor hem. Beide ministers werken al langere tijd aan een strenger migratiebeleid en aan het vaker uitzetten van illegalen.

Donderdag wordt in de Franse Senaat een wetsvoorstel behandeld dat huwelijken met illegalen wil verbieden, precies zoals burgemeester Ménard wil. Het voorstel is omstreden. Eerdere soortgelijke plannen haalden het nooit, omdat rechters zeiden dat de maatregel in strijd was met de wet.

Zelfs minister Darmanin, die het nu opneemt voor burgemeester Ménard, zei in 2023 nog dat het weigeren van een huwelijk van een illegaal “in strijd is met de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens”.

De Franse Constitutionele Raad oordeelde meer dan twintig jaar geleden al dat de verblijfstatus geen invloed mag hebben op een huwelijk. “Maar de situatie is veranderd. In 2003 kregen 20.000 illegalen per jaar opdracht het land te verlaten. In 2023 waren dat er 130.000”, zei de indiener van het wetsvoorstel, centrumpoliticus Stéphane Demilly.

Burgemeester Ménard noemde het ‘surrealistisch’ dat hij voor de rechter moet verschijnen, terwijl de wet straks misschien wordt aangepast. “Op dinsdag word ik veroordeeld op basis van een wet die donderdag misschien verandert.”

Béziers is niet de enige gemeente waar dit speelt. De afgelopen jaren waren er meer botsingen tussen burgemeesters en huwelijkspartners zonde verblijfsvergunning. Robert Ménard is voor zover bekend de eerste die het nu tot een rechtszaak laat komen.