NOS Nieuws••Aangepast
Een jaar na het sluiten van de gaskraan in Groningen verslechtert de gezondheid, het veiligheidsgevoel en het vertrouwen van Groningers in de overheid niet langer. Inwoners van het bevingsgebied ervaren zelfs iets meer veiligheid en hebben meer vertrouwen in instanties, concluderen onderzoekers verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Onder de noemer Gronings Perspectief onderzoeken zij sinds 2016 de impact van de gaswinning op Groningers in de tien betrokken gemeenten. “De negatieve trends die we zagen zijn sinds 2023 niet erger geworden”, zegt onderzoeksleider Michel Dückers. Wel blijven er zorgen over het welzijn van inwoners die met veel bevingsschade te maken kregen.
Meer erkenning
Uit de enquête blijkt dat Groningers zich fysiek iets veiliger zijn gaan voelen. “Het dichtdraaien van de gaskraan lijkt de meest voor de hand liggende verklaring”, zegt Dückers. De afgelopen jaren vonden er minder bevingen plaats in het gebied en nam de ernst ervan af, zag het KNMI. Ook ervaren mensen van wie het huis (bijna) is hersteld een groter veiligheidsgevoel.
Verder geven Groningers die te maken hebben met bevingsschade aan weer meer vertrouwen te hebben in de landelijke overheid, gemeente en provincie. Anders ligt dat bij inwoners die meermaals met schade te maken hebben gekregen. Zij hebben juist structureel minder vertrouwen in instanties en daar moet aandacht voor zijn, staat in het rapport.
Ook wijzen ze erop dat het vertrouwen weliswaar iets is toegenomen, maar nog altijd laag is. Groningers voelen veel afstand tot instanties en twijfelen aan de intenties van het kabinet. “Sinds het aantreden van het nieuwe kabinet is er minder vertrouwen in een goede afwikkeling van de schade”, zegt Dückers. Groningers wijzen daarbij op de beslissing om nieuwe vergunningen uit te geven voor gaswinning in kleine Groningse velden.
Dückers wijst er tegelijk op dat het kabinet veel geld heeft vrijgemaakt om de veiligheid, leefbaarheid en het toekomstperspectief voor Groningers te bevorderen. Zo krijgen Groningen en Noord-Drenthe vanaf dit jaar 100 miljoen euro per jaar om te besteden aan onderwijs, zorg en welzijn, gedurende de komende dertig jaar.
De onderzoekers zijn voorzichtig met conclusies trekken, maar vermoeden dat de lichte verbeteringen in veiligheid en vertrouwen te maken hebben met de voortgang in de schadeafhandeling en compensatieregeling. “Daarnaast kan ook de toegenomen publieke en politieke erkenning van de gevolgen van de gaswinning sinds de parlementaire enquête een rol spelen”, schrijven ze.
Versterking duurt langer
De gezondheidsproblemen van Groningers die met veel schade te maken kregen, blijven voor de onderzoekers een punt van zorg. De gezondheid van deze groep is al jarenlang slechter dan die van Groningers met beperkte of geen schade aan hun woningen. Ze kampen met meer stress en een slechtere mentale gezondheid. Ook geven ze hun gezondheid een lager cijfer.
Het nu gepubliceerde onderzoek gaat over de periode tot oktober 2024. Sindsdien werd onder meer bekend dat de versterking van huizen in het gaswinningsgebied in Groningen jaren langer gaat duren dan gepland, tot zeker 2034. “Dat kan geen positief effect hebben”, zegt Dückers. “Alles wat langer duurt, alles wat meer stress oplevert, zien we terug in de cijfers over gezondheid, vertrouwen en veiligheid.”
