NOS Nieuws•
Het was opnieuw een jaar met veel stakingen en onderhandelingen. En deze resulteerden in hoge cao-loonstijgingen. De sterkste loonstijgingen in meer dan veertig jaar zelfs, blijkt uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
In 2024 lagen de cao-lonen gemiddeld 6,6 procent hoger dan het voorgaande jaar. De laatste keer dat de lonen zo hard stegen was in 1982. Vooral in het derde kwartaal van 2024 stegen de lonen hard, met 6,8 procent, ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.
De hoge loonstijging heeft vooral te maken met de hoge inflatie van de afgelopen jaren, vertelt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS. “De koopkracht van werknemers ging hierdoor heel hard achteruit en dat was voor vakbonden een belangrijk punt. Ze hadden dus hoge looneisen. En omdat de arbeidsmarkt overal zo krap was, hadden werkgevers wat dat betreft wat minder te willen en waren misschien wat toeschietelijker dan ze anders waren geweest.”
De cao-lonen stegen het meest bij woningcorporaties, met 12,4 procent. Ook in de horeca en bij andere beroepen in de dienstverlening, zoals kappers en uitvaartondernemers, stegen de lonen harder dan in veel andere bedrijfstakken. Zo gingen de horeca-lonen met 10,6 procent omhoog.
De lonen van de vervoer- en opslagsector stegen het minst, een kleine 5 procent ten opzichte van vorig jaar. Toen stegen de lonen hier nog het meest. Ook de gehele overheidssector bleef in 2024 iets achter met loonstijgingen in vergelijking met de gesubsidieerde instellingen en particuliere bedrijven. In 2023 stegen de overheidslonen nog het meest.
De afgelopen vijf jaar zijn lonen en prijzen ongeveer even hard gestegen, vertelt Van Mulligen. “De prijzen gingen aan het begin heel hard, maar de lonen hebben de afgelopen twee jaar een inhaalslag gemaakt.”
Toch zijn veel mensen vooral gefocust op die hoge prijzen, ziet de econoom. “Die hogere prijzen in de supermarkt, die zie je iedere dag weer als je boodschappen doet. Een hoger loon is één keer fijn, maar dat went snel en dan ben je het ook weer snel vergeten.”
Spel van onderhandelingen
Hij ziet dit terugkomen bij het CBS-onderzoek naar consumentenvertrouwen. “Dit is nog heel negatief, en dat past eigenlijk helemaal niet bij het beeld van die sterke arbeidsmarkt met lage werkloosheid, veel mensen die een baan krijgen en stijgende lonen.” Het duurt dus nog even voordat de hoge loonstijgingen ook echt tot de mensen zijn doorgedrongen, zegt Van Mulligen.
Of de cao-loonstijgingen volgend jaar blijven aanhouden is nog even afwachten. Van Mulligen benadrukt dat de arbeidsmarkt nog steeds erg krap is, en dat er wat betreft de vakbonden waarschijnlijk nog meer loonstijgingen in zitten. “Maar uiteindelijk zal het uitkomen op het spel van onderhandelingen.”
Werkgeversorganisatie AWVN doet ook onderzoek naar de cao-lonen en kijkt hierbij, anders dan het CBS, ook naar de loonafspraken die al gemaakt zijn voor de toekomst. Hierin ziet de organisatie een dalende trend in loonstijgingen. “En wij voorzien dat die dalende trend zich zal voortzetten”, aldus een woordvoerder.
