In Australië is huisvesting een verdienmodel voor investeerders: ‘Een soort casino’

• 

  Meike Wijers

  correspondent Australië

“Daar gaan we, dames en heren! Dit is een deal die u niet wilt missen. Een slimme investering in deze zeer gewilde buurt vlak bij het strand.” Een man in pak en de haren met gel strak naar achteren gekamd richt zich tot zo’n veertig mensen die in een grote kring om hem heen staan.

Het is een vroege zaterdagochtend in een wijk vlak bij het strand in Sydney. De man heeft een klein hamertje in de hand, af en toe steekt iemand een hand op. Dit is namelijk een openbare veiling van een appartement. Op deze manier worden veel huizen in Australië verkocht. De hoogste bieder wint.

Australië is een van de duurste landen ter wereld als het gaat om huisvesting. Tegenwoordig kost een gemiddeld huis in Australië acht keer het mediane gezinsinkomen, een record. Vooral de grote steden zijn volgens recent internationaal onderzoek ‘onmogelijk betaalbaar’. Sydney is de op één na duurste stad om te wonen in de wereld.

Het tweekamerappartement in de buurt van het strand in Sydney is een goed voorbeeld. Hier moet zoveel aan gedaan worden dat het momenteel onleefbaar is. Zwarte schimmel kruipt op de muren en het tapijt. De keuken en badkamer lekken en lijken in geen decennia aangeraakt. Toch gaat het appartement onder de hamer voor ruim een miljoen euro. “Een redelijke prijs”, vindt Jodie Richardson (52), de nieuwe eigenaar. Op termijn is het idee dat haar zoon erin trekt. Samen met haar man bezit ze nog vijf andere huizen. “Je moet er toch niet aan denken dat je altijd moet blijven huren”, huivert ze.

Doordat veel mensen meerdere huizen kopen, is de werkelijkheid voor steeds meer Australiërs wel dat ze zijn aangewezen op huur. En dat is met torenhoge huurprijzen een slecht alternatief. Veel mensen met een modaal inkomen kunnen niet langer een betaalbare huur- of koopwoning vinden in de buurt van hun werk. Bovendien hebben huurders weinig rechten en kunnen ze door kortlopende contracten ieder half jaar op straat gezet worden.

Maar dat is niet de enige reden, zegt hoogleraar Nicole Gurran van de Universiteit van Sydney. “In Australië is het gemakkelijker om je vijfde huis te kopen dan je eerste”, zegt ze. Dat heeft te maken met het zeer gunstige klimaat voor vastgoedinvesteerders. Zo moeten starters tien tot twintig procent van de huisprijs sparen als aanbetaling, voor bestaande huiseigenaren is dat niet nodig. Zij kunnen de overwaarde van het ene huis gebruiken als onderpand voor de koop van een ander huis.

Bovendien krijgen vastgoedinvesteerders grote belastingvoordelen. Als ze vanwege bijvoorbeeld onderhoud of tegenvallende huurinkomsten verlies lijden op hun vastgoedinvestering, mogen ze dat verlies afstrepen op hun inkomstenbelasting. Zo wordt het risico van de investering door de overheid gedragen en niet door de investeerders zelf, zegt Greg Jericho, hoofdeconoom bij de Australische progressieve denktank The Australia Institute.

“Daarbij krijgen vastgoedinvesteerders een gigantische korting van vijftig procent op hun vermogensbelasting. Dat betekent dat de helft van de winst die je behaalt op een investering belastingvrij is. Dat heeft de huizenmarkt veranderd in een soort casino, waar speculanten alleen maar meer vastgoed aanschaffen en starters het nakijken hebben.”

“Starters maken alleen een kans als ze terechtkunnen bij de ‘bank of mom and dad‘”, beaamt Gurran. Dat zorgt voor groeiende ongelijkheid in de samenleving. En hoewel de regering heeft aangekondigd te gaan investeren in betaalbare huisvesting, blijven de gunstige belastingregels voor vastgoedeigenaren voorlopig onaangetast. “Zowel de regeringspartij als de grootste oppositiepartij richt zich vooral op bestaande huiseigenaren, die nog altijd een derde van de stemgerechtigde bevolking uitmaken”, zegt Gurran.

Aan de andere kant van de stad, ver van het centrum van Sydney, hopen de pasgetrouwde Ben (27) en Dora Ahamed (26) dankzij de ‘bank van pap en mam’ toch een kans te maken. “We hebben allebei een goede baan en we krijgen financiële hulp van onze ouders. In deze buurt moet het lukken om iets te kopen”, zegt Dora.

Een uur later denkt ze er anders over. De veiling verliep chaotisch, tientallen mensen boden tegen elkaar op. Uiteindelijk wordt ook dit appartement verkocht aan investeerders, die ruim een ton meer bieden dan de vraagprijs. “Ik denk dat de kans dat het ons binnenkort gaat lukken om iets te kopen klein is”, zegt Dora. “Er zijn te veel investeerders waar we mee moeten concurreren.”