In debat tussen Harris en Trump heeft vooral Harris veel te bewijzen

• 

  Marieke de Vries

  correspondent Verenigde Staten

Het is het eerste, en misschien wel enige tv-debat tussen de Amerikaanse presidentskandidaten. En als Kamala Harris en Donald Trump vannacht om 03.00 uur Nederlandse tijd (21.00 uur lokale tijd) het podium van het National Constitution Center in Philadelphia betreden, zullen de meeste ogen gericht zijn op de Democratische kandidaat Harris.

Uit een peiling van The New York Times/Siena College blijkt dat 28 procent van de kiezers aangeeft eerst meer over haar te willen weten, voor ze op haar stemmen. Want ook al kennen mensen haar als vicepresident, veel Amerikanen weten niet waar ze voor staat. Aan Harris de opdracht daar in dit debat verandering in te brengen.

De afgesproken regels zijn weer streng. Zo is er geen publiek welkom in de studio van tv-zender ABC, die het debat dit keer organiseert. Ook ruggespraak is niet toegestaan. Als een kandidaat niet aan het woord is, wordt zijn of haar microfoon uitgezet. Daardoor kunnen de twee elkaar niet interrumperen en alleen de debatleiders mogen vragen stellen.

Verder zal Harris voor de kijkers rechts staan en heeft de Republikeinse kandidaat Trump er, na het winnen van de toss, voor gekozen als laatste een slotverklaring te geven.

Voor beide kandidaten staat er veel op het spel. Daarvan is iedereen zich terdege bewust sinds het voor de inmiddels voormalige Democratische kandidaat Biden dramatisch verlopen eerste debat.

Een voordeel voor Trump is dat hij zich minder hoeft te profileren dan Harris. Uit eerdergenoemd onderzoek van The New York Times/Siena blijkt dat maar 9 procent van de Amerikanen de behoefte heeft meer over hem te weten te komen. Gek is dat niet. Het is tenslotte al de derde keer dat hij meedoet aan de presidentsverkiezingen. Bij Trump zal er daarom vooral op gelet worden of hij zich weet te beheersen.

De druk tijdens dit debat ligt dus vooral op Harris, die het voor het eerst opneemt tegen de altijd onvoorspelbare Trump. De twee hebben elkaar zelfs nog nooit eerder ontmoet.

Sinds Harris kandidaat is voor de Democratische partij heeft ze ook pas één interview gegeven. De kiezers kregen in dat gesprek een inkijkje in haar beweegredenen om voor het presidentschap te gaan. Maar dat was maar kort en tijdens de rest van haar optredens las ze haar speeches voor van een autocue.

Ze zal zich presenteren als de kandidaat die zich wil richten op de toekomst in plaats van iemand die teruggrijpt op het verleden, zoals Trump doet met zijn leus Make America Great Again. Potentiële kiezers willen vooral ook weten op welke onderwerpen ze zich onderscheidt van Biden. Want de Amerikanen verlangen, na vier jaar met torenhoge inflatie, naar verandering. Kan zij die bieden?

Harris zal dus aan de zwevende kiezers duidelijk moeten maken wat zij zal doen om het leven weer betaalbaarder te maken. Want de economie en nationale veiligheid staan bovenaan de lijstjes van onderwerpen die de Amerikanen belangrijk vinden.

Een ander heet hangijzer is de grensproblematiek en het is ook de vraag hoe ze die beter wil aanpakken. Trump verwijt Harris dat onder haar vicepresidentschap miljoenen migranten illegaal de grens met de VS zijn overgestoken.

De afgelopen weken ging Harris over dit onderwerp in het offensief door te stellen dat er wel degelijk een akkoord op tafel lag om de grensproblematiek aan te pakken, maar dat Trump dat blokkeerde door druk te zetten op zijn vertrouwelingen in het Congres.

Nog een vraag is of ze een verbod wil op fracking. In 2019, toen Harris zich verkiesbaar stelde als kandidaat, was ze nog voor een verbod op deze omstreden methode om gas te winnen. Nu zegt ze daartegen te zijn. Trump zal haar proberen weg te zetten als een draaier.

Maar Harris is een ervaren debater, die niet bang is de confrontatie aan te gaan. Zo zette ze vier jaar geleden tijdens het vicepresidentiële debat Mike Pence op zijn plaats toen hij haar onderbrak. Voormalig politiek adviseur van Harris Jim Stearns zegt tegen The New York Times: “Ze begrijpt als geen ander dat er maar één manier is om te dealen met iemand die je constant aanvalt en dat is harder terugslaan dan hij jou raakt”.

Harris gaat het debat dus in als de underdog, Trump als de oudste presidentskandidaat ooit. Het zullen waarschijnlijk de belangrijkste negentig minuten van deze campagne voor de presidentsverkiezingen worden, aangezien de kans groot is dat dit de enige keer is dat de kandidaten recht tegenover elkaar staan.

Nadat Biden zich had teruggetrokken als Democratische kandidaat profiteerde Harris een maand van het enthousiasme dat zij als jongere vrouwelijke kandidaat van kleur teweegbracht. Inmiddels is die euforie aan het wegebben en gaan Trump en Harris in de cruciale staten met veel zwevende kiezers vrijwel gelijk op.