NOS Nieuws•
TikTok ging vannacht op zwart in de VS in aanloop naar een officieel verbod. In India hebben ze daar ervaring mee: vier jaar geleden verbood de overheid de app plotsklaps.
“Het ging heel snel. Om 20.00 uur werd de TikTok-blokkade aangekondigd en de volgende ochtend werkte de app al niet meer op telefoons in India”, herinnert digitaal beleidsanalist Nikhil Pahwa.
In India, een booming markt voor influencers dankzij een grote, jonge bevolking, heeft niemand het tegenwoordig nog over TikTok. Andere platforms zoals Instagram en YouTube zijn handig in het gat gesprongen dat de Chinezen achterlieten. Tegelijkertijd maken mensenrechtenorganisaties zich steeds meer zorgen over de groeiende invloed van de Indiase overheid online.
“India is het land waar het internet het vaakst wordt platgelegd door de overheid. Soms duurt het dagen voordat het weer toegankelijk is voor gebruikers”, zegt Apar Gupta, oprichter van de Internet Freedom Foundation. Dat gebeurt bijvoorbeeld in conflictgebieden zodat communicatie tussen rebellengroepen moeilijker wordt. Of in sommige steden als er examens worden gehouden om spiekende studenten dwars te zitten.
Rigoureus
Zo rigoureus als het in India ging lijkt het in de VS niet te gaan. Nadat het hooggerechtshof een blokkade goedkeurde, zijn nieuwe downloads of updates van TikTok onmogelijk. ByteDance, het bedrijf achter het platform, koos er vannacht zelf voor om de app helemaal onbereikbaar te maken, enkele uren voordat de wet van kracht wordt.
De digitale daadkracht van de Indiase overheid had te maken met een grensconflict met China dat al jaren speelt onder andere in de Indiase streek Ladakh. Tijdens gevechten in juni 2020 kwamen zeker twintig Indiase soldaten om het leven. Nog voor het einde van de maand werd TikTok offline gehaald, samen met nog 58 andere Chinese websites als mode-app Shein.
Het idee leek te zijn: als we ze fysiek niet van onze grond kunnen houden, waarom zouden we ze dan digitaal wel toegang geven tot Indiaas grondgebied?
“Er is geen enkel zicht op de algoritmes achter de vrolijke dansfilmpjes op de app”, zegt Pahwa. “Wat als die aangepast worden om specifiek het Chinese standpunt te propageren?”
In de jaren daarna werden meer dan 500 apps van Chinese makkelij offline gehaald. De Indiase overheid wil zo voorkomen dat China via de apps een eigen standpunt over de grensconflicten kan propageren onder een Indiaas publiek. Daarnaast zou de Indiase overheid niet willen dat gegevens van Indiase gebruikers in handen van de Chinese overheid komt, precies waar ook in de VS angst voor is.
Voor iedereen
Voordat TikTok verboden werd had het 200 miljoen gebruikers in India. Het was daarmee de grootste markt voor de app. Nikhil Pahwa herinnert zich een wandeling door het centrum van de Indiase hoofdstad New Delhi waar hij om de haverklap een tiener een TikTok-clip zag filmen.
“Om op TikTok te posten hoef je niet te kunnen lezen of schrijven, dat maakte het ontzettend toegankelijk voor iedere Indiër met internet op een telefoon”, legt Pahwa uit.
Met bijna een miljard internetaansluitingen heeft India na China de meeste internetgebruikers ter wereld. Metselaars en boeren met ambities om door te breken in Bollywood of huisvrouwen die hun recepten met de wereld wilden delen. TikTok gaf hen een zichtbaarheid die ze nooit eerder hadden in de Indiase samenleving.
Voor beroemdheden zoals filmrecensent Sucharita Tyagi was het verlies van TikTok niet heel schokkend: haar publiek stapte moeiteloos over naar haar nieuwe onlinekanalen, vertelt ze bij de BBC. “Ik gebruikte de app vooral om mijn werk te promoten, maar het voelde oneerlijk voor veel mensen, vooral voor mensen die daadwerkelijk geld verdienden en merkdeals kregen.”
Angst
Een uitgebreide uitleg voor het TikTok verbod in India heeft de overheid nooit gegeven. Volgens Apar Gupta werd daarmee een precedent geschapen voor bredere internet censuur.
“Socialemediaplatformen kunnen nu door de Indiase overheid gevraagd worden berichten van gebruikers te verwijderen zonder dat ze daar een duidelijke uitleg bij geven”, legt Gupta uit.
TikTok wordt niet gemist in India. Maar in plaats van zorgen over Chinese inmenging heeft de Indiase internetgebruiker steeds meer angst voor inmenging van de eigen overheid. In een recent onderzoek over online veiligheid in India gaf twee op de drie ondervraagden aan zich zorgen te maken over de juridische gevolgen van een online bericht met kritiek op de Indiase politiek.
