Israël stopt stroom naar Gaza, humanitaire situatie stort verder in

• Kaja Bouman

  redacteur Buitenland

Israël sluit de volledige elektriciteitsvoorziening van Gaza af, maakte energieminister Cohen gisteren bekend. Een grote ontziltingsinstallatie die drinkwater produceert, komt daarmee in gevaar. Het was de laatste installatie in Gaza die nog Israëlische stroom gebruikte.

“Het is zo moeilijk. Er is geen water en geen elektriciteit. We moeten water in emmers een lange weg naar huis dragen”, zegt Laila Okasha. Ze woont in Jabalia, een door Israël vernietigde plaats in het noorden van Gaza.

Met haar man en kleinkinderen keerde ze terug na het ingaan van de wapenstilstand. Haar huis is deels verwoest. Een muur van de woonkamer is ingestort. Voor het raam in de keuken heeft de familie plastic zeil gehangen om de koude wind buiten te houden.

Iets zuidelijker, in Gaza-Stad, is het leven van Palestijnen niet veel makkelijker. “We zijn bang. De markten zijn weer dicht zoals eerst, er is weinig eten en er vliegen opnieuw constant vliegtuigen over ons heen”, vertelt de 22-jarige Neama Ayyoub via WhatsApp aan de NOS.

Israël sloot vorige week de toevoer van voedsel, medicijnen en andere hulpgoederen naar Gaza compleet af. Sindsdien verslechtert de situatie in rap tempo.

“We hebben geen vers eten meer, alleen blikjes”, vertelt Ayyoub. “Het is ramadan, dus we vasten overdag en ’s avonds hebben we geen eten voor een degelijke iftar. Maar dat maakt ons niet uit, we kunnen alles aan zolang de bommen en alle dood en verderf niet terugkeren.”

Voorlopig heeft Ayyoub nog drinkwater, in tegenstelling tot Okasha, maar dat kan binnenkort anders zijn wanneer de ontziltingsinstallatie in Deir-al-Balah niet meer draait door Israëls stroomblokkade.

Volgens Gisha, een Israëlische organisatie die zich inzet voor de bewegingsvrijheid van Palestijnen, blijft de ontziltinginstallatie in eerste instantie draaien op generatoren. Door de blokkade is het onzeker hoe lang dat mogelijk blijft. De brandstof waarop de generatoren draaien, wordt steeds duurder en moeilijker verkrijgbaar.

Israël wil met de blokkade Hamas onder druk zetten om akkoord te gaan met een verlenging van fase 1 van het bestand. Die liep 1 maart af en zou gevolgd worden door een tweede fase waarin meer gijzelaars zouden worden vrijgelaten en het Israëlische leger zich zou terugtrekken uit Gaza.

De afspraken voor fase 2 kwamen niet rond. Israël wil daarom een verlenging van fase 1 tot 20 april. In die tijd zou Hamas meer gijzelaars moeten vrijlaten. Hamas gaat daar niet mee akkoord en wil dat het bestand de tweede fase ingaat, zoals oorspronkelijk is afgesproken.

Het besluit van Israël om hulpgoederen te blokkeren en de ontziltingsinstallatie van stroom af te sluiten, is in strijd met het internationaal recht. Daarom riepen het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk vorige week Israël op om zich aan zijn internationale verplichtingen te houden en humanitaire hulp te bieden aan de bevolking in Gaza.

“Basisbehoeften, zoals medische zorg en voedsel, mag je niet beperken”, zegt Liesbeth Zegveld, mensenrechtenadvocaat en hoogleraar Oorlogsrechtsherstel aan de Universiteit van Amsterdam. “De ontziltingsinstallatie is een burgerobject. Als je die doelwit maakt, is dat automatisch in strijd met het internationaal recht.”

Dat de maatregelen volgens Israël gericht zijn op Hamas, maakt volgens Zegveld niet uit. “Acties mogen niet leiden tot de dood van burgers. Dan is het weliswaar op Hamas gericht, maar ze treffen er de bevolking mee. Ook disproportionaliteit is dragend binnen het recht en de verhoudingen zijn hier helemaal zoek.”

Bij het Internationaal Strafhof in Den Haag ligt een arrestatiebevel tegen de Israëlische premier Netanyahu en de voormalige minister van defensie Gallant voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in de Gaza-oorlog, waaronder uithongering als wapen.

Ook met de huidige blokkade pleegt Israël oorlogsmisdrijven, zegt Zegveld. “Oorlogsmisdrijven moet je aan een persoon kunnen toeschrijven, en dat kan in dit geval. Netanyahu maakt deze besluiten en is dus verantwoordelijk.”