Israëlische militairen lopen risico op arrestatie in buitenland

• Kaja Bouman

  redacteur Buitenland

Israëlische militairen die misdaden plegen in Gaza, lopen in Israël weinig kans op vervolging, maar in het buitenland ligt dat anders. De Hind Rajab Foundation heeft naar eigen zeggen 27 zaken lopen tegen individuele Israëlische militairen en één grote zaak tegen zo’n 1000 militairen bij het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Dat die zaken effect hebben, bleek vorige week toen een Braziliaans hof de politie opdracht gaf onderzoek te doen naar een Israëlische soldaat die oorlogsmisdaden zou hebben gepleegd in Gaza. De Israëliër was op vakantie in Brazilië, maar is kort na de uitspraak van de rechter het land uit gevlucht met behulp van de Israëlische ambassade.

Brazilië kreeg hem op de radar toen de Hind Rajab Foundation, een pro-Palestijnse organisatie gevestigd in België, het land aanspoorde om onderzoek te doen. Zelf deed de organisatie dat ook door middel van open source intelligence, met name via sociale media.

“Het is heel simpel”, legt Haroon Raza, juridisch adviseur van de organisatie, uit. “Sommige militairen plaatsen alles op sociale media: ze filmen dat ze een huis in brand steken, bekennen het martelen van gevangenen, zeggen in welk bataljon ze zitten en taggen andere soldaten.”

De Amerikaanse krant The Washington Post heeft een aantal filmpjes die zijn gemaakt door Israëlische militairen van sociale media gehaald en geverifieerd:

Dankzij het materiaal op sociale media kan de Hind Rajab Foundation volgens Raza gemakkelijk achterhalen waar de soldaten waren, wanneer ze er waren en wat ze gedaan hebben. “In het geval van de man in Brazilië hadden we een aangifte van 385 pagina’s met foto’s, video’s en verwijzingen.”

Met het verzamelde materiaal stapt de organisatie naar lokale advocaten in het land waar de aanklacht moet worden ingediend. Zij doen vervolgens aangifte. En dat gebeurt ook in Nederland. Volgens Raza zijn van de 27 individuele aanklachten die de organisatie heeft lopen er minstens 14 tegen Nederlanders. Zij hebben vaak een dubbele nationaliteit: Nederlands én Israëlisch.

Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt te weten van 12 zaken waarin aanklachten zijn ingediend tegen Israëlische militairen, maar voor zover bekend is nog nergens een Israëlische soldaat gearresteerd. Israël heeft na de uitspraak in Brazilië zijn militairen gewaarschuwd geen berichten op sociale media te plaatsen over hun tijd in Gaza en niet op vakantie te gaan in het buitenland.

Aan het begin van de oorlog waarschuwden hoge juridische functionarissen in Israël al dat soldaten een groot risico namen met het plaatsen van online video’s. Hoewel legerchef Halevi toentertijd stappen ondernam om de kwestie aan te pakken, klinkt er nu kritiek dat zijn reactie onvoldoende was en dat het leger zijn soldaten onvoldoende beschermt tegen mogelijke vervolging.

De herhaalde waarschuwing maakt volgens Raza weinig uit: “Dit soort feiten verjaart niet. Als iemand pas over vijf jaar of over tien jaar naar het buitenland gaat, kunnen we hem nog steeds laten oppakken. Al is het maar tijdens een overstap. We willen hiermee duidelijk maken dat er gevolgen aan die daden zitten.”

Binnen de Israëlische politiek wordt er verontwaardigd gereageerd. Minister van Buitenlandse Zaken Sa’ar noemt de actie in Brazilië onderdeel van een “systematische antisemitisme campagne” en oppositieleider Lapid spreekt op X van een “gigantische politieke nederlaag”.

De minister van Diaspora, Chikli, noemt de oprichter van de Hind Rajab Foundation, Abou Jahjah, op X een aanhanger van Hezbollah. Hij wijst erop dat hij “zijn pieper” in de gaten moet houden – waarmee hij verwijst naar de aanval van vorig jaar waarbij de Israëlische geheime dienst op grote schaal piepers van Hezbollahleden liet exploderen.

De Hind Rajab Foundation stapt vanwege die woorden naar de politie. “Dit is een een doodsbedreiging”, zegt Raza. Over de aantijgingen dat Jahjah een Hezbollahsympathisant zou zijn, maakt Raza zich verder niet druk. “Hij is opgegroeid in Zuid-Libanon, daar kunnen we niets aan doen. Ik weet dat hij geen Hezbollahlid is.”