Kabinet gaat door met wet tegen schijnzelfstandigheid, ondanks onrust zzp’ers

• Roel Bolsius

  verslaggever Den Haag

Na jaren uitstel lijkt de zzp-wet tegen schijnzelfstandigheid dan toch praktijk te worden. Deze Wet deregulering beoordeling arbeidsrelatie (DBA) bestaat al acht jaar, maar de Belastingdienst hoefde die van de politiek tot nu toe niet echt te handhaven. Het kabinet wil daar op 1 januari 2025 toch mee gaan beginnen.

Het kabinet weet dat er veel zorgen leven in ondernemend Nederland. Ingewijden vertellen dat het kabinet waarschijnlijk morgen na de ministerraad de Tweede Kamer zal informeren hoe de bedrijven, sectoren en zzp’ers de komende maanden worden meegenomen en geïnformeerd om “de landing zo zacht mogelijk te maken”.

In de Tweede Kamer kwamen vandaag verschillende betrokkenen vragen van Kamerleden beantwoorden over de gevolgen voor zzp’ers en hun opdrachtgevers. De Algemene Bond voor Uitzendondernemingen waarschuwt ervoor dat de regels nog niet duidelijk zijn. Dat kan leiden tot “willekeurige” controles, boetes en juridische conflicten.

De Vereniging Zelfstandigen Nederland zegt dat er door de deadline van 1 januari onrust ontstaat en dat zelfstandigen nu al opdrachten kwijtraken, omdat hun opdrachtgevers bang zijn dat ze niet aan de nieuwe wet voldoen.

De VVD deelt die zorg, maar vindt dat het handhaven van de wet moet doorgaan. “Maar laten we daarbij vooral kijken naar de probleemgevallen en probleemsectoren”, zegt Kamerlid Aartsen. “Het moet niet zo zijn dat per 1 januari een miljoen zelfstandigen hun brood niet meer kunnen verdienen door een onduidelijke wet.”

Ook NSC vindt het tijd voor handhaving, vooral eerst bij bedrijven en zzp’ers die bewust de wet niet naleven. “Het is van de knotse om een deel van de belastingwetgeving niet te handhaven, maar als je negen jaar lang op nul staat moet je eerst een klein beetje warmdraaien”, zegt Kamerlid Van Oostenbruggen.

Hij betwijfelt of het nu echt zo is dat de wet voor alle opdrachtgevers en zelfstandigen te ingewikkeld is. Van Oostenbruggen: “Er zullen vast ondernemers zijn die de wetgeving ingewikkeld vinden, maar ingewikkeld is iets anders dan het niet zo leuk vinden.”

De Belastingdienst, die de wet van de minister van Sociale Zaken uitvoert, is al jaren bezig met het uitleggen van de wet. Het gaat daarbij om de criteria waaraan een werkende moet voldoen om de opdracht als zelfstandig ondernemer te mogen uitvoeren, en niet als werknemer in loondienst. Volgens de Belastingdienst is het mogelijk om de wet per 1 januari te gaan handhaven zonder dat er chaos ontstaat.

Vakbond FNV, die naast werknemers ook voor kleine zelfstandigen opkomt, zegt dat het tijd wordt dat de wet in praktijk gebracht gaat worden. De oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt tussen mensen in loondienst en zzp’ers, en de ontduiking door werkgevers van arbeidsvoorwaarden en sociale premies duurt al veel te lang, vindt de vakcentrale.

Dat vindt ook Kamerlid Patijn van GL-PvdA. “In de zorg en het onderwijs komt juist de rust terug omdat werknemers nu betere afspraken maken over aantrekkelijker arbeidsvoorwaarden.” Zzp’ers met meer vrijheid en een hogere beloning voor hetzelfde werk als werknemers in vaste dienst zijn slecht voor de verhoudingen op de werkvloer.