Straks debat over eindverslag van informateur Buma
Het debat in de Tweede Kamer over het eindverslag van informateur Buma begint straks om 11.30 uur. De fractievoorzitters van alle partijen zullen daar het woord nemen en vragen kunnen stellen aan Buma. In de tweede termijn zal hij daarop reageren.
Daarna zal de Tweede Kamer naar verwachting instemmen met het voorstel dat VVD, D66 en CDA in de formatie verder gaan praten onder leiding van een nieuwe informateur. D66 heeft daarvoor Rianne Letschert naar voren geschoven, de bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht.
Het debat is vanaf 11.30 uur live te volgen op NPO 1, NOS.nl en NPO Politiek en Nieuws.
Hoe gaat het verder als D66, CDA en VVD gaan praten?
Morgen debatteert en stemt de Tweede Kamer over de volgende stap in de formatie: het voorstel van informateur Buma om D66, CDA en VVD samen om de tafel te laten gaan. Naar verwachting gaat een meerderheid van de Kamer akkoord, ook al stemmen PVV en GroenLinks-PvdA waarschijnlijk tegen. Rianne Letschert, de bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, wordt namens D66 de nieuwe informateur en gaat de gesprekken leiden.
Buma kwam tot de conclusie dat er nu geen opties zijn voor een meerderheidskabinet. De VVD blokkeert GroenLinks-PvdA en D66 ziet niets in een coalitie met JA21. Bekijk hier hoe de verschillende partijen tegen de volgende stap in de formatie aankijken:
Hoe gaat het verder als D66 CDA en VVD straks verder gaan praten?
Rianne Letschert (D66) van Universiteit Maastricht nieuwe informateur
Rianne Letschert, de bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, wordt de nieuwe informateur namens D66. Het is de bedoeling dat zij de volgende ronde gesprekken gaat leiden tussen Jetten (D66), Bontenbal (CDA) en Yesilgöz (VVD). Letschert is ook voorzitter van het Nationaal Groeifonds.
Morgen is er eerst een Kamerdebat over het eindverslag van informateur Buma (CDA).
In het gespreksverslag van informateur Buma is opgetekend welke voorkeuren en blokkades de partijen hebben doorgegeven. Zo is te lezen dat GroenLinks-PvdA en JA21 geen minderheidscoalitie structureel willen steunen. Ook wil JA21 ook niet in een coalitie stappen waaraan de VVD niet deelneemt.
Voor de VVD is een coalitie met GroenLinks-PvdA dan wel taboe, maar zijn andere afspraken met deze partij wel een optie. “De VVD beseft dat op sommige onderwerpen een vorm van parlementaire samenwerking met ook GroenLinks-PvdA nodig kan zijn”, staat in het gespreksverslag.
D66 heeft informateur Buma laten weten dat een minderheidscoalitie de voorkeur heeft boven een coalitie met JA21. Daarnaast vindt de partij samenwerking met twee partijen “ter rechterzijde” minder logisch.
Buma wil dat D66, VVD en CDA basis vormen voor “stabiel kabinet”
Informateur Buma raadt D66, VVD en CDA een akkoord voor te bereiden dat de basis moet worden van “een stabiel kabinet”. Dat kan dus om een meerderheidskabinet gaan, maar hij noemt ook de optie dat de drie partijen deelafspraken gaan maken met andere partijen in de Eerste en Tweede Kamer.
Wat betreft Buma moeten de partijen nu wel echt richting een eindakkoord gaan, al durft hij niet te voorspellen of de gesprekken “een eindstap of tussenstap” zijn. De informateur koppelt ook geen deadline aan de gesprekken. Dat kan de Tweede Kamer wel zelf nog doen, in het debat van woensdag.
Informateur Buma: meerderheid- en minderheidsvariant nog op tafel
Informateur Buma bevestigt dat D66, CDA en VVD verder gaan praten in de formatie. Na de gesprekken tussen de fractieleiders afgelopen weekend is er volgens hem voldoende steun ontstaan voor deze vervolgstap.
“Deze partijen moeten zoeken naar brede steun in beide Kamers”, zegt Buma in de persconferentie. “Dat kan gevonden worden in incidentele of structurele vorm.” Volgens hem ligt zowel een meerderheids- als een minderheidskabinet nog als optie op tafel.
Buma adviseert de drie partijen om andere fractieleiders vroeg in het proces te betrekken. “Het zal veel overleg met andere fracties vergen. En het besef dat formeren een proces is van geven en nemen, en van anderen wat gunnen.”
Yesilgöz blij dat VVD nu aan formatietafel zit
VVD-leider Yesilgöz is tevreden dat ze nu aan de onderhandelingstafel van de formatie komt te zitten. “Ik ga ervan uit dat we op gelijke voet de volgende fase in gaan”, zegt ze.
D66-leider Jetten en CDA-leider Bontenbal hebben eerst samen aan een stuk gewerkt, dat ze een “uitnodiging” aan andere partijen noemden. Yesilgöz wil daar nu opnieuw over onderhandelen. “Ik zou het stuk niet integraal de prullenbak in verwijzen”, zegt ze. “Maar het is ook niet dat ik met twee voetnoten denk dat het klaar is.”
Jetten en Bontenbal hebben in hun voorlopige akkoord tot nu toe alleen over een aantal specifieke onderwerpen onderhandeld, zoals defensie en de huizenmarkt. Yesilgöz wil nu ook bijvoorbeeld binnenlandse veiligheid, hervormingen en de financiën op tafel leggen.
Als Jetten, Bontenbal en Yesilgöz eruit zijn, moeten ze ook nog naar andere partijen kijken om hun plannen te steunen. Samen hebben ze 66 zetels. Vanmiddag presenteert informateur Buma zijn eindverslag, dan zal ook meer duidelijk worden over hoe de partijen verder gaan.
Bontenbal over formatie: ‘Een paar nachten goed slapen en Pakjesavond helpt’
D66, CDA en VVD gaan verder onderhandelen, mogelijk over minderheidskabinet
D66, CDA en VVD gaan in de formatie verder praten, mogelijk spreken ze dan ook over de optie van een minderheidskabinet. Hoe dan ook zullen ze voor hun plannen ook nog steun moeten vinden bij andere partijen.
Dat is geen makkelijke route, maar volgens D66-leider Jetten nu wel de beste optie. “Je kan niet eindeloos in je eigen voorkeuren hangen”, zegt hij. “Ik denk dat afgelopen week al heeft laten zien dat er geen logische en voor de hand liggende route is.”
VVD-leider Yesilgöz vindt het “een prima tussenstap”. Zij hoopt nog altijd dat JA21 aan het eind van de route erbij kan komen. Toch bevestigt ze dat een minderheidskabinet “in theorie een eindhalte kan zijn”.
De drie partijen zitten nu kort bij informateur Buma om de vervolgstappen te bespreken. Yesilgöz verwacht dat de drie partijen komende dagen nog geen compleet regeerakkoord schrijven, maar wel “het steeds scherper gaan krijgen”. Mogelijk komt Buma al aan het einde van deze middag, in plaats van morgen, met zijn eindverslag.
Klaver: het gaat richting minderheidskabinet, deel kiezers wordt belazerd
GroenLinks-PvdA leider Klaver ziet dat de onderhandelende partijen afkoersen op een minderheidskabinet. Dat is volgens hem dit weekend en vanmorgen ook weer gebleken, en hij is zichtbaar niet blij met die ontwikkeling. Volgens hem worden bij zo’n variant “kiezers die voor verandering hebben gekozen, belazerd”.
De blokkade van de VVD tegen zijn partij wordt volgens hem nu beloond. Klaver noemt een minderheidsvariant een “riskant experiment” nu er zoveel onzekerheden in de wereld zijn. “Kijk maar om je heen: de wereld staat in de fik, de Amerikanen lijken zich terug te trekken, aan de grenzen van ons Koninkrijk dreigt oorlog en de economische situatie is niet stabiel”. Volgens Klaver vraagt dat om een volledige aanpak van problemen, en niet losse keuzes per onderwerp.
Een minderheidscoalitie van D66, VVD en CDA, waarover het zou gaan, komt op 66 zetels in de Tweede Kamer. Daarom zou steun nodig zijn van oppositiepartijen om plannen aan een meerderheid van 76 zetels te helpen. Op de vraag of Klaver dingen gaat steunen als het minderheidskabinet bij zijn partij aanklopt, zei hij dat zijn partij “niet gaat gedogen”. Het lijkt erop dat GroenLinks-PvdA niet op voorhand met deelakkoorden gaat mee-onderhandelen, op bijvoorbeeld stikstof of wonen. “Als dat kabinet er is zien we ze in de Kamer.”
Een minderheidscoalitie van D66, VVD en CDA, waarover vandaag gesproken zou worden, komt op 66 zetels in de Tweede Kamer. Daarom zou steun nodig zijn van oppositiepartijen om plannen aan een meerderheid van 76 zetels te helpen. In de Eerste Kamer, waar plannen ook moeten worden goedgekeurd, zijn de drie partijen verder verwijderd van een meerderheid. D66, VVD en CDA hebben daar 22 van de 75 zetels.
Vorige week zei Buma nog dat GroenLinks-PvdA en JA21 niet bereid zijn op onderdelen “structurele steun” toe te zeggen voor een dergelijke minderheidscoalitie. Maar mogelijk kan daar nog iets in schuiven.
Jesse Klaver van GroenLinks-PvdA (met veel zetels in de Eerste Kamer) zei afgelopen week dat hij het een “cruciale fout” zou vinden als D66 en CDA met VVD gaan onderhandelen over een minderheidskabinet. Dat zou hij een beloning vinden voor het “blokkeergedrag” van de VVD, die een samenwerking met de linkse partij blijft uitsluiten.
Buma spreekt vandaag de vijf partijen weer
De fracties van D66, CDA, VVD, GL-PvdA en JA21 hebben veel met elkaar gebeld afgelopen weekend. Er zijn signalen over welke kant de formatie op zou kunnen gaan, maar geen enkele partij wil formeel antwoord geven op vragen van de NOS. Verschillende partijen achten de kans groot dat de gesprekken voortgezet worden over een minderheidskabinet van D66, CDA en VVD. Maar GL-PvdA en JA21 zijn nog niet definitief uit beeld.
Informateur Buma gaat vandaag eerst overleggen met D66, VVD en CDA, vervolgens met JA21 en dan GL/PvdA. En daarna weer met D66, VVD en CDA. Het gesprek met GL-PvdA en het laatste gesprek met de drie partijen zijn in de Tweede Kamer, de andere gesprekken zijn “digitaal”.
Het is in het belang van initiatiefnemer D66 om te laten zien dat er toch nog vaart in zit. De harde blokkade van de VVD tegen GL-PvdA lijkt duidelijk, maar de deelname van JA21 die de VVD wenst staat verre van vast. Al met al is van een doorbraak nog geen sprake. Morgen moet informateur Buma zijn eindverslag inleveren aan de Kamer.
