NOS Nieuws•
Tientallen door Nederland gefinancierde hulpprojecten op de Westelijke Jordaanoever zijn de afgelopen jaren gesaboteerd door Israëlische kolonisten of militairen, schrijft Investico. Volgens het platform voor onderzoeksjournalisten is het aantal vernielingen fors toegenomen sinds het uitbreken van de oorlog op 7 oktober 2023.
Het is bekend dat Israël de illegale nederzettingen op de bezette Westoever almaar uitbreidt. Ook zijn Palestijnen in het gebied sinds het begin van de oorlog vaker het doelwit van aanslagen en aanvallen door kolonisten, die gesteund worden door het leger. De Israëlische ministers Smotrich en Ben-Gvir zijn zelf kolonist en pleiten voor annexatie van de Westelijke Jordaanoever.
Bij sabotageacties in het Palestijnse gebied zijn volgens Investico 59 Nederlandse hulpprojecten het doelwit geweest sinds 2017. Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met De Groene Amsterdammer en Trouw.
Een genoemd voorbeeld is het vernielen van een watertank, die door Nederland was betaald, in een Palestijns dorp. NOS-correspondent Nasrah Habiballah sprak onlangs met een bewoner van deze plaats, die een video van het incident liet zien:
Israëlische militairen vernielen watertank
Een ander voorbeeld is dat voor ruim een ton aan door Nederland geleverde zonnepanelen werden gestolen uit een Palestijns dorp. Dat zou zijn gebeurd toen kolonisten in oktober vorig jaar de plaats Wadi al-Seeq binnenvielen en inwoners verjoegen.
De schade aan Nederlandse hulpprojecten is substantieel, erkent het ministerie van Buitenlandse Zaken tegenover Investico. Uit deze reactie blijkt ook dat de Israëlische autoriteiten geen financiële compensatie hebben gegeven voor de vernielingen en inbeslagnames.
Het ministerie zegt dat Nederland zich inspant om de schade vergoed krijgen als een incident onder de aandacht wordt gebracht. De Tweede Kamer heeft in 2016 een motie aangenomen om dit soort schade te registreren, openbaar te maken en de Israëlische autoriteiten erop aan te spreken. Maar volgens de journalisten wordt dit in de praktijk nauwelijks gedaan. Verder zou de regering aarzelen om hard in te grijpen en Israël verantwoordelijk te houden.
Goedemorgen, dit weekend zijn machines onder een Nederlands project in beslag genomen.
Buitenlandse Zaken zegt dat het onderwerp met regelmaat wordt aangestipt in gesprekken met Israël. Maar in een derde van de bekende gevallen werden de Israëlische autoriteiten niet ter verantwoording geroepen, zo stellen de auteurs, of is onduidelijk of er gevolg is gegeven aan een incident. Dat wordt geconcludeerd op basis van opgevraagde e-mailwisselingen tussen ambtenaren en overheidsdocumenten.
“Goedemorgen, dit weekend zijn machines onder een Nederlands project in beslag genomen”, wordt geciteerd uit een mail van 12 maart 2018 die rond werd gestuurd binnen het ministerie. “Ook is op een andere locatie een recent aangelegde weg vernield.” Volgens de journalisten spreken ambtenaren het vermoeden uit dat kolonisten verantwoordelijk zijn voor deze actie nabij de stad Nablus.
‘Hernieuwde vernielingen ontlokken’
Aanvankelijk wordt gevraagd “hoe hoog/snel onze insteek” tegenover de Israëlische autoriteiten over het incident moet zijn. Later zouden de ambtenaren suggereren dat Nederland de zaak beter kan laten rusten. Er zou worden voorgesteld om er “geen verdere aandacht aan te besteden” richting de Tweede Kamer en Israël niet om uitleg te vragen.
Op deze manier zou de vernielde weg “in stilte” door de plaatselijke bevolking kunnen worden hersteld om geen “hernieuwde vernieling te ontlokken”.
Palestijnen krijgen niet of nauwelijks vergunningen voor bouwprojecten op delen van de Westoever, in tegenstelling tot kolonisten. Alleen al in 2019 werden 700 bulldozers en graafmachines in beslag genomen, schreef krant Haaretz destijds. Volgens de krant is het een bewuste strategie om internationale hulp- en bouwprojecten voor de Palestijnen tegen te houden.
De woordvoering van Buitenlandse Zaken benadrukt tegenover Investico dat het ministerie zich uitspreekt tegen het Israëlische nederzettingenbeleid. Midden-Oostenexpert Erwin van Veen van Instituut Clingendael werpt tegen dat Nederland talloze drukmiddelen tegen Israël zou kunnen inzetten, maar dat daarvan wordt afgezien.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat desgevraagd weten te blijven bij de reactie zoals die is weergegeven in het artikel van Investico.
