Koning begonnen aan zijn twaalfde Troonrede • Kijkt eerst terug op sportzomer

Twaalfde Troonrede koning Willem-Alexander

Het is de derde keer dat de Troonrede wordt voorgelezen in de schouwburg van Den Haag vanwege de verbouwing van het Binnenhof. Voor koning Willem-Alexander is het de twaalfde Troonrede die hij voorleest.

Vergadering even geschorst

De vergadering is even korte tijd geschors geweest, omdat iemand onwel is geworden in de Koninklijke Schouwburg. Het is daar vrij warm. Een vrouw is naar buiten gebracht in een rolstoel, daarna is de vergadering hervat.

Glazen Koets vertrekt richting de Koninklijke Schouwburg

De Glazen Koets is vanaf Paleis Noordeinde vertrokken in de richting van de Koninklijke Schouwburg. In de koets zitten koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia.

De Glazen Koets is het oudste rijtuig in de collectie van de Koninklijke Stallen. De koets werd in 1826 gemaakt voor koning Willem I en was sinds 1840 in gebruik op Prinsjesdag. In 1903 werd de Gouden Koets voor het eerst gebruikt op die dag. Sindsdien werd vooral de Gouden Koets ingezet voor de rijtoer op Prinsjesdag. Dat gebeurde voor het laatst in 2015, omdat de koets aan restauratie toe was.

In 2022 maakte koning Willem-Alexander bekend dat de Gouden Koets voorlopig niet meer door het Koninklijk Huis wordt gebruikt voor officiële gelegenheden. Er was al langer maatschappelijke discussie over het omstreden zijpaneel “Hulde der koloniën”, dat als racistisch wordt beschouwd.

“De Gouden Koets zal pas weer kunnen rijden als Nederland daar klaar voor is. En dat is nu niet het geval”, zei de koning.

Kabinet bezuinigt op ov in grote steden

Het kabinet trekt de komende jaren minder geld uit voor openbaar vervoer in Amsterdam , Rotterdam en Den Haag. Vanaf 2026 moeten de ov-bedrijven het doen met 110 miljoen euro minder. Dat bevestigt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat na berichtgeving door het AD. Geld voor het ov wordt overgeheveld naar een algemene pot voor provincies en gemeenten, maar dat gaat gepaard met een korting van 10 procent.

Voor dit jaar was er nog zo’n 1,1 miljard euro begroot voor de twee zogeheten vervoerregio’s Amsterdam en Rotterdam-Den Haag. Hoewel de bezuiniging pas in 2026 ingaat, moeten ze komend jaar al rekening houden met het krimpende budget. De regio’s maken zich zorgen over de bezuiniging en de gevolgen voor het ov in de steden. Ze sturen een brandbrief naar de Tweede kamer, meldt het AD.

Voorzitter Eerste Kamer opent vergadering

De voorzitter van de Eerste Kamer heeft om 13.00 uur de vergadering geopend. “De verenigde vergadering van de Staten-Generaal, als bedoeld in artikel 65 van de Grondwet, is geopend”, zei Jan Anthonie Bruijn (VVD). “Graag heet ik u allen van harte welkom.”

“Met deze verenigde vergadering begint het nieuwe parlementaire jaar. Voor veel Tweede Kamerleden is het de eerste verenigde vergadering sinds zij in november zijn gekozen als volksvertegenwoordigers. Verkiezingen zijn belangrijk voor mensen om invloed te kunnen uitoefenen op het beleid en de inrichting van de samenleving.”

Politici nemen familieleden mee naar Troonrede

Tweede Kamerlid Laurens Dassen (Volt) heeft zijn moeder meegenomen. “Ze ziet er fantastisch uit. Wij gaan heerlijk genieten straks van de Troonrede.”

CDA-leider Bontenbal is met zijn oudste zoon gekomen. “Gewoon omdat ik trots op hem ben. Vorig jaar mijn vrouw, nu mijn oudste zoon”, zegt Bontenbal. “Hij is nu aan de beurt en volgend jaar mijn jongste zoon, als hij er zin in heeft.”

Oud-minister Hugo de Jonge, nu waarnemend commissaris van de Koning in Zeeland, heeft er in elk geval zin in. “Mooi om er weer bij te zijn. Nu luisterend met een ander oor: wat zijn de plannen van het kabinet die betekenisvol kunnen zijn voor Zeeland?”

Volg de live-uitzending over Prinsjesdag

Onze live-uitzending over Prinsjesdag met daarin de rijtour van de Glazen Koets, de Troonrede door koning Willem-Alexander en de balkonscène vanaf Paleis Noordeinde zijn hier te volgen. Ook de aanbieding van de Miljoenennota aan de Tweede Kamer door minister Heinen van Financiën rond 15.30 uur zal hier te volgen zijn.

Minister Veldkamp afwezig op Prinsjesdag

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken is niet aanwezig bij Prinsjesdag. Hij is de zogenoemde ‘designated survivor’, de minister die niet aanwezig is bij het uitspreken van de Troonrede in de Koninklijke Schouwburg. Veldkamp is op werkbezoek in Moldavië, schreef hij vanochtend op X.

In 2019 woonde voor het eerst een minister de opening van het parlementaire jaar niet bij met het oog op een mogelijke aanslag. Dat was dat jaar de toenmalig minister Blok van Buitenlandse Zaken. De ‘designated survivor’ neemt het landsbestuur over als andere ministers niet meer kunnen regeren.

Miljoenennota vanochtend ondertekend

Vanmiddag om 15.30 uur biedt minister Heinen van Financiën (VVD) in de Tweede Kamer het koffertje aan met de Miljoenennota. Vanochtend heeft hij de stukken al ondertekend:

Voor het weekend lekte er al een deel van de Prinsjesdagstukken uit. Het is al duidelijk dat huishoudens er volgend jaar gemiddeld 0,7 procent op vooruit gaan. Uitkeringsgerechtigden iets meer: 0,9 procent. Gepensioneerden iets minder: 0,6 procent.

SP neemt mensen met zwaar beroep mee naar Troonrede

De vijf Kamerleden van de SP nemen dit jaar iemand met een zwaar beroep mee naar de Troonrede. Het gaat om een fabrieksarbeider, een zorgmedewerker, een dakdekker, een distributiemedewerker en een werknemer van Tata Steel. De SP wil daarmee aandacht vragen voor de vroegpensioenregeling, die de afgelopen weken de aanleiding was voor meerdere stakingen.

“Zwaar werk kennen de meesten niet in Den Haag”, zegt partijleider Jimmy Dijk tegen persbureau ANP. “Daarom laten wij zien wie het zijn. Zij en vele duizenden andere mensen in Nederland doen onmisbaar, maar loodzwaar werk. Hun ruggen, enkels en knieën gaan veel eerder kapot. Zij kunnen niet gezond van hun pensioen genieten en gaan gemiddeld ook jaren eerder dood.”

De SP maakt vaker zo’n statement op Prinsjesdag. Zo gingen er eerder al eens zorgmedewerkers en slachtoffers van de toeslagenaffaire mee.

De eerste Tweede Kamerleden arriveren bij Koninklijke Schouwburg

De eerste Tweede Kamerleden arriveren bij de Koninklijke Schouwburg, waar koning Willem-Alexander de troonrede zal uitspreken. BBB-Kamerlid Lilian Helder noemt een extra reden voor de aanwezigen om goed op te letten tijdens de troonrede: goed voorbereid zijn op vragen bij troonrede-quizzen. Al worden daarvoor vooral de fractieleiders gevraagd, zegt Helder.

“In Nederland hebben we weinig dagen met zoveel ceremonieel”, zegt D66-fractieleider Rob Jetten. Dat maakt volgens hem deze dag extra speciaal. “Alle gasten hebben er zin in”, zegt hij. Op de vraag of dat niet voor hemzelf geldt antwoordt de fractieleider dat hij “als oppositiekamerlid iets anders naar de troonrede luistert”: hij bereidt zich alvast voor op de debatten.

Het publiek langs de route is er al klaar voor

Over minder dan anderhalf uur, om 13.00 uur, vertrekt de Glazen Koets vanaf Paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg, waar koning Willem-Alexander de Troonrede zal voorlezen. Vanochtend vroeg stonden de eerste Oranjefans al klaar.

Ook deze kinderen zijn er al helemaal klaar voor:

Johan Vlemmix mist Prinsjesdag door ‘ongelukje’

De bekende Oranjefan Johan Vlemmix kan vanmiddag niet naar de koninklijke familie zwaaien, omdat hij afgelopen nacht een ongelukje heeft gehad. Vlemmix had een scootmobiel omgebouwd tot ‘Gouden Koets voor minima’ en wilde die in zijn bus laden, maar toen gleed de koets van de lift. “Daarbij kwamen mijn vingers tussen de wielen. Ze zijn helemaal dik en ik kan niet autorijden.”

Vlemmix wordt vandaag naar het ziekenhuis gebracht om te kijken of zijn vingers gebroken zijn. Het is voor de eerste keer in lange tijd, dat de fan niet bij Prinsjesdag kan zijn. Tegen persbureau ANP zegt hij zijn zelfgemaakte koets te bewaren tot volgend jaar.

Organisaties uit onder meer de cultuursector, de sportwereld en de evenementenbranche voeren actie tegen de hogere btw. Op twee plekken in Den Haag is een enorme kassabon uitgerold. De banners zijn 20 meter lang en hangen aan het museum Escher in het Paleis en museum Huis van het Boek.

Onder de aanwezigen zijn schrijver Splinter Chabot, Kamerlid Rob Jetten (D66) en Olympisch kampioene Marit Bouwmeester. Die laatste pleit voor betaalbare sport.

“Ik gun dat ieder kind kan sporten. Dat sport voor alle kinderen en jongeren toegankelijk en betaalbaar is. Daarom roep ik het kabinet met klem op: laat de volgende generatie ook het plezier van sport ervaren. Echt, het is té belangrijk.”

Politici van verschillende oppositiepartijen roepen op de belasting op cultuur en sport niet verder te verhogen. Ze vinden dat die sectoren het leven juist gezonder en leuker moeten maken.

De route van de Glazen Koets

Om 13.00 uur vertrekt de koninklijke familie bij Paleis Noordeinde in Den Haag. In de Glazen Koets rijden ze via de Lange Voorhout naar de Koninklijke Schouwburg. Daar komen ze rond 13.15 uur aan. Vervolgens zal de koning de Troonrede voorlezen.

Mbo-studenten maken kapsels politici in orde

Mbo-studenten zijn druk bezig met het stylen van het kabinet. Onder anderen premier Dick Schoof, minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) namen plaats in de stoelen om hun kapsels en eventuele make-up te verzorgen.

Demonstraties langs de route

Vier groepen hebben vandaag een demonstratie aangekondigd in Den Haag. Volgens de gemeente gaat het om studenten, de vereniging Kerk en Vrede, voorstanders van de republiek en ’tegenstanders van de overheid’.

Op verschillende plekken in Den Haag zijn plekken aangewezen waar gedemonstreerd mag worden. Dat kan aan het Lange Voorhout, langs de route van de Glazen Koets. Demonstranten kunnen ook terecht aan de Lange Vijverberg, dat is de straat aan de Hofvijver en een plek bij station Den Haag Centraal.

Wie op welke plek demonstreert is niet duidelijk, maar de organisatie Republiek heeft al aangekondigd langs de route te zullen staan. De vakken voor demonstranten zijn met dranghekken gescheiden van het gedeelte waar de Glazen Koets zal rijden.

Aan het Huis van het Boek is een enorme banner in de vorm van een kassabon uitgerold tegen de verhoging van de BTW.

Nieuwe opzet Prinsjesdag is nog niet zichtbaar

Prinsjesdag trekt steeds minder publiek. Daarom wordt achter de schermen gewerkt aan een nieuwe opzet voor de derde dinsdag in september. Eerder dit jaar werd een festival aangekondigd met optredens van artiesten, foodtrucks en een oproep aan alle bezoekers om een hoed te dragen.

De rijtoer van het koningshuis door de stad blijft wel. Het is de bedoeling dat er meer contact moet komen tussen het koningshuis, de politiek en het publiek.

Van die plannen is vandaag weinig terug te zien, omdat de uitvoering een stuk lastiger bleek dan gedacht. Volgend jaar moeten er wel meer veranderingen zichtbaar zijn, al is er ook dan geen grote omslag te verwachten. Gedacht wordt aan een “Week van de Democratie” rond Prinsjesdag, met allerlei activiteiten.

Centrum Den Haag voor een deel afgesloten

Vanwege Prinsjesdag is een deel van het centrum van Den Haag afgesloten. Sinds 06.00 uur kan het verkeer niet meer over de Lange Houtstraat, het Plein, de Paleisstraat en het Korte Voorhout. Een groot deel van de route van de Glazen Koets is afgezet met dranghekken. Later vanochtend worden nog meer wegen afgesloten.

Verschillende bus- en tramlijnen moeten een andere route rijden. De verkeersmaatregelen duren tot uiterlijk 16.00 uur.

Vertrouwen in politiek gegroeid

Ook zijn Nederlanders minder pessimistisch geworden, al vindt nog steeds een meerderheid dat het alles bij elkaar genomen de slechte kant opgaat met Nederland en is maar een kleine minderheid optimistisch.

Alleen de kiezers van de coalitiepartijen hebben meer vertrouwen in het kabinet. Het vertrouwen is het hoogst onder de aanhangers van de PVV: 79 procent. De kiezers van GroenLinks-PvdA hebben met 9 procent het minste vertrouwen in het kabinet.

Zo kun je Prinsjesdag volgen bij de NOS

Prinsjesdag is de hele dag live te volgen bij de NOS via de NOS-app, de site, NPO 1 en NPO Radio 1. De live-uitzending begint om 12.25 uur. Om 13.00 uur vertrekt de Glazen Koets bij Paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg.

Rond 13.15 uur leest koning Willem-Alexander daar de Troonrede voor. Na afloop keert het koninklijk gezelschap terug en is het om 14.00 uur tijd voor de balkonscène. Om 15.30 uur biedt minister Heinen van Financiën ‘het koffertje’ aan in de Tweede Kamer, met daarin de Miljoenennota en de Rijksbegroting.