NOS Nieuws••Aangepast
Het stikstofoverschot in de landbouw is in 2023 met 14 procent afgenomen ten opzichte van een jaar eerder, naar 265 miljoen kilo. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het is het laagste stikstofoverschot in de landbouw sinds het begin van de metingen in 1990.
Dat het stikstofoverschot is gedaald, betekent niet dat Nederland daarmee uit de crisis is. Zo leidt de grote hoeveelheid mest uit de vee-industrie tot problemen met het grond- en oppervlaktewater. De vervuiling daarvan nam de laatste jaren toe. Ook is uit onderzoek gebleken dat beschermde natuurgebieden nog meer last hebben van stikstof dan gedacht.
In 2023 verdween er vergeleken met een jaar eerder ongeveer evenveel stikstof naar de lucht, 83 miljoen kilo. De hoeveelheid stikstof die in de bodem terechtkwam daalde met 18 procent naar 182 miljoen kilo.
De totale aanvoer van stikstof in de landbouw verschilde niet veel van een jaar eerder. De aanvoer via krachtvoer nam met 4 procent af. Dat komt doordat het stikstofgehalte in verschillende soorten krachtvoer is gedaald. Ook was er minder krachtvoer nodig doordat boeren minder varkens en pluimvee hielden.
De aanvoer van stikstof via kunstmest nam juist iets toe. Als het over dierlijke mest gaat, en daarmee de hoeveelheid stikstof die de veestapel uitscheidt, was er een daling van minder dan 1 procent te zien. De hoeveelheid stikstof in dierlijke mest was 464 miljoen kilo.
Hard groeiend gras
Dat er onderaan de streep een daling van het stikstofoverschot is, is vooral het gevolg van de relatief natte zomer van 2023. Door de weersomstandigheden groeide het gras hard en bevatte het meer stikstof dan een jaar eerder. Daardoor kon er 23 procent meer stikstof van het land worden afgevoerd in de vorm van ruwvoer voor vee (dat zijn plantaardige producten als gras, hooi en maïs).
Vergeleken met 1990 was het totale stikstofoverschot in 2023 57 procent lager. De afname door de jaren heen heeft verschillende oorzaken. Onder meer het aantal dieren, stikstof in veevoer en innovaties in de landbouw – en wetgeving over die zaken – hebben invloed. Sinds 2014 was de daling van het stikstofoverschot gestagneerd.
Zaak Greenpeace
Deze week oordeelde de rechtbank in Den Haag dat de staat meer maatregelen moet nemen om de neerslag van stikstof op de natuur te beperken. Als de staat er niet in slaagt de doelen van 2030 te halen, wordt een dwangsom van 10 miljoen euro opgelegd. Dat geldt gaat naar Greenpeace, dat de zaak aanspande.
De uitspraak legt een flinke druk op het kabinet. De rechtbank heeft gezegd dat het aan de politiek is om te bepalen hoe de doelen worden gehaald. Premier Schoof heeft onlangs gezegd zelf het voortouw te willen nemen in de aanpak van de stikstofcrisis. “We moeten doorbraken forceren”, zei Schoof, die een ministeriële commissie stikstof in het leven heeft geroepen.
