Linda Nooitmeer stopt als voorzitter NiNsee: ‘De geest is uit de fles’

• Anneke Polak

  redacteur Binnenland

Linda Nooitmeer stopt als voorzitter van het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis, NiNsee. Na acht jaar draagt zij op 1 maart 2025 het stokje over aan een nieuwe voorzitter.

Dat is op eigen verzoek, want directeur Urwin Vyent had haar graag behouden. “Ik heb mijn uiterste best gedaan om haar langer te laten blijven, maar ik snap ook heel goed dat als je zo lang je nek hebt uitgestoken en zoveel hebt gegeven, je er op een gegeven moment een punt achter wilt zetten.”

Het voelde voor Nooitmeer de afgelopen acht jaar als tegen de wind in fietsen. “Toen ik in 2017 begon, werd het NiNsee helemaal niet erkend door de overheid, waren we geen gesprekspartner. Tijdens kabinet-Rutte I was het NiNsee al wegbezuinigd. Inmiddels zijn er 25 comités door heel Nederland en zijn we niet meer weg te denken”, zegt Nooitmeer.

Er is in die acht jaar echt iets in gang gezet, zegt ook directeur Vyent. “Linda Nooitmeer was jarenlang ons gezicht, en haar inspanningen hebben ertoe geleid dat er excuses zijn gemaakt door de premier en koning Willem-Alexander.”

Dat de aanloop naar die excuses niet altijd vlekkeloos verliep, doet niets af aan de kracht van die excuses, zegt Nooitmeer: “Je krijgt nooit 100 procent wat je wenst, maar ga voor het hoogst haalbare. Met de wijsheid van nu moeten we blij zijn dat de excuses toen zijn gemaakt.”

De grootste winst is voor Nooitmeer dat het slavernijdossier niet meer weg te denken is. Verschillende steden hebben onderzoek laten doen naar de eigen slavernijgeschiedenis, en na Amsterdam volgden andere steden met excuses voor hun rol in dat slavernijverleden.

Ook banken, waaronder De Nederlandsche Bank, hebben onderzoek laten doen naar de herkomst van het kapitaal. Slavernijmonumenten worden in het hele land opgericht, en met 25 comités wordt op 1 juli in elke provincie stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij.

“De geest is uit de fles”, zegt Nooitmeer. “Dit is onomkeerbaar. Het is geen Amsterdams dossier meer dat alleen mensen met Afrikaanse roots aangaat, maar dit is onze gedeelde geschiedenis.”

Met herdenkingsdag Keti Koti op de lijst van immaterieel erfgoed van Nederland is wat Nooitmeer betreft het slavernijdossier bestendigd. “Ik hoor zorgen vanuit de samenleving met de komst van dit rechtse kabinet over wat er met dit dossier gebeurt. Maar ik geloof in de kracht van de samenleving.”

Nooitmeer vertelde twee jaar geleden wat excuses van de Nederlandse staat voor het slavernijverleden voor haar betekenen:

NiNsee-directeur Vyent moet nu op zoek naar een andere voorzitter. “We zijn in gesprek met het ministerie van Binnenlandse Zaken over de nieuwe invulling van het NiNsee als kenniscentrum. Het zou mooi zijn als de nieuwe voorzitter deelgenoot kan zijn van dit proces.”

Nooitmeer heeft alle vertrouwen in een goede opvolger. “Ik kom zoveel mensen tegen met een goed verhaal, met kennis en passie, waar ook ik van kan leren. Het zou fantastisch zijn als een van die mensen zich geroepen zal voelen het stokje over te nemen.”

Nooitmeer wil zich intussen gaan focussen op haar carrière als bedrijfseconoom, iets wat acht jaar lang op de achtergrond bleef door de onbezoldigde functie van NiNsee-voorzitter.

Toch zal Nooitmeer het dossier nooit helemaal loslaten. “We zijn er nog niet goed in geslaagd om de doorwerking van de slavernij aan te pakken. De sociaal-economische achterstanden bij mensen met Afrikaanse roots in Nederland, Suriname en het Caribisch deel van het Koninkrijk zijn nog altijd niet ingelopen. De energie om dat aan te pakken is er nog.”