Megaraket na 10 jaar startklaar: ‘Laat op het feestje, maar de slingers hangen nog’

• Ivo Landman

  redacteur Online

Twee enorme raketten gaan de komende dagen de ruimte in, als geesteskinderen van twee rivaliserende ruimtevaartmiljardairs. Een daarvan maakt – volgens plan – morgenochtend om 07.00 uur zijn allereerste vlucht: de bijna 100 meter hoge New Glenn van Blue Origin, het ruimtevaartbedrijf van Jeff Bezos.

Zo’n tien jaar geleden kondigden Blue Origin en SpaceX van Bezos’ rivaal Elon Musk grootse plannen aan met al even grootse draagraketten. The race was on. Allereerst om elkaar te beconcurreren op de satellietmarkt: met een grotere draagraket kun je meer satellieten tegelijk uitzetten en dat is kostenbesparend, zeker als zo’n raket ook nog herbruikbaar is.

Maar de megaraketten zijn ook geschikt voor iets anders: bestemmingen buiten een lage baan om de aarde. Ze kunnen, als zich eenmaal hebben bewezen, mensen op weg sturen naar de maan en Mars.

Inmiddels lijkt SpaceX een flinke voorsprong te hebben. Terwijl topman Musk vooral het nieuws haalt met omstreden uitspraken en zijn politieke ambities, lijkt zijn ruimtevaartbedrijf daar weinig last van te hebben.

Maandag is de zevende testvlucht met de gigantische Starship/Super Heavy-combinatie gepland. Deze keer moet de megaraket voor het eerst tien testsatellieten uitzetten. Dat moeten er uiteindelijk vijftig tot honderd per vlucht worden. En nog later moeten er ook mensen aan boord kunnen en wil SpaceX ermee naar de maan en Mars.

Intussen is concurrent Blue Origin nu pas toe aan de eerste lancering van de New Glenn-raket. Tot nu toe brengt het bedrijf alleen toeristen in de ruimte op ultrakorte vluchtjes met de kleine New Shepard. Maar Bezos wil ook een lander leveren voor bemenste maanvluchten.

Concrete plannen om naar Mars te gaan, zoals Musk, heeft Bezos niet. Wel moet de New Glenn dit jaar een ruimtesonde op weg naar de rode planeet sturen.

Bezos’ New Glenn is vele malen groter dan de New Shepard, maar haalt het niet bij Musks Starship-raket en valt eigenlijk in dezelfde klasse als de Falcon Heavy, de zware variant van het huidige ruimtewerkpaard van SpaceX.

Is het dan too little, too late voor Bezos en Blue Origin? Nee, verwacht Erik Laan, ruimtevaartexpert bij hogeschool InHolland. “Ze zijn laat op het feestje, maar de slingers hangen nog. De satellietmarkt groeit alleen maar, de taart is groot genoeg en wordt alleen maar groter.”

Blue Origin heeft een andere werkwijze dan SpaceX. “Ze hebben altijd gezegd dat ze alles stapje voor stapje doen. Waar SpaceX de ene na de andere testraket liet ontploffen om ervan te leren, testten ze bij Blue Origin alles heel grondig op de grond en hebben ze het geavanceerde Blue Ring-systeem uitgedacht, om met één lancering verschillende satellieten in verschillende banen uit te zetten. En er kunnen heel wat satellieten in.”

Het is kortom een prima ding, zegt Laan, al moet het systeem zich nog bewijzen. “Als het goed gaat, kan het zijn dat ze goedkoper zijn dan SpaceX. Het wordt sowieso een goede concurrent. “De New Glenn moet uiteindelijk net als Starship volledig herbruikbaar worden. Hij is wel kleiner dan Starship, maar ik ben benieuwd hoe SpaceX de enorme capaciteit van Starship gaat benutten. Als je verschillende soorten satellieten wil uitzetten, wordt dat een logistieke nachtmerrie.”

Jeffrey Bout, sterrenkundige en presentator van de ruimtevaartpodcast Space Cowboys, ziet ook kansen voor de nieuwkomer. “Eigenlijk is het zeer gewenst dat er een concurrent voor SpaceX komt. Zolang SpaceX de enige partij is met een grotendeels herbruikbare raket domineren ze de markt en kunnen ze de prijzen bepalen.”

Er is meer concurrentie in aantocht, bijvoorbeeld vanuit China, waar meerdere bedrijven deels herbruikbare raketten ontwikkelen. Alleen Europa loopt in dat opzicht wat achter. De nieuwe Ariane 6 is niet herbruikbaar. Bout: “Ariane 6 is goedkoper dan zijn voorganger, maar niet zo goedkoop als herbruikbare raketten. Ariane 5 had een nog flink marktaandeel, dat zijn ze grotendeels kwijt.”

Er loopt ook in Europa een studie naar het ontwerpen van een herbruikbare raket, maar het kan nog vele jaren duren voordat die er is. Toch is dat de moeite waard, denkt Bout. “Ook dan kun je wel weer aansluiten.”

Intussen is een geslaagde lancering van de New Glenn best kansrijk, verwacht hij. “Ze gebruiken bestaande motoren die onder de Vulcan-raket zitten. Die doet het tot nu toe goed, dus ik heb er wel vertrouwen in. Blue Origin doet deze vlucht wel veel dingen in één keer: lanceren, een satelliet uitzetten en een booster die weer moet landen, dus of dat allemaal lukt, wordt nog spannend.”