Met Kemi Badenoch kiezen Britse Conservatieven voor opvallend nieuw geluid

• 

  Fleur Launspach

  correspondent VK en Ierland

De Britse Conservatieve Partij kiest voor een opvallend nieuw geluid: de oudste en tot voor kort machtigste politieke partij van het Verenigd Koninkrijk heeft vandaag een Brits-Nigeriaanse vrouw als nieuwe leider aangesteld. Vanuit de oppositiebanken zal zij de komende jaren de Conservatieve Partij leiden.

Kemi Badenoch, vaak kortweg ‘Kemi’ genoemd, staat bekend om haar rake, nuchtere taal. Ze is energiek, rebels en schuwt controversiële onderwerpen niet. Ze is een magneet voor journalisten die op zoek zijn naar een scherp en alternatief perspectief.

Haar benoeming als partijleider volgde op een maandenlange leiderschapsrace binnen de gedecimeerde Conservatieve Partij, waarin kandidaten een voor een als in een realityshow werden weggestemd.

Alweer, want het is de vijfde keer in acht jaar tijd dat de Britse Conservatieven een nieuwe leider kiezen. De twee overgebleven kandidaten, Kemi Badenoch en Robert Jenrick, behoren beiden tot de rechtervleugel van de partij die de afgelopen 14 jaar het land regeerde, maar in juli verloor van Labour en naar de oppositiebanken werd verbannen.

Met de aanstelling van Badenoch als leider van de partij breken de Conservatieven opnieuw een glazen plafond. Terug in de jaren 80 kozen ze voor het eerst een vrouwelijke leider, de latere premier Margret Thatcher. Nu kiezen de Conservatieven voor het eerst een zwarte vrouw om de partij te leiden. De huidige Labour-premier Starmer spreekt van “een trots moment voor het land”.

Badenoch (44) staat bekend als een no-nonsense, vechtlustige Thatcherite. Ze won de laatste ronde van kandidaat Robert Jenrick, die zich profileerde als de anti-immigratiekandidaat. Als staatssecretaris van Immigratie nam hij eind vorig jaar ontslag omdat hij het asielbeleid niet streng genoeg vond.

Jenrick vindt dat de Britten uit het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens moeten stappen. Badenoch is ook voorstander van een strenger asielbeleid, maar heeft zich minder uitgesproken uitgelaten dan Jenrick.

Badenoch, voluit Olukemi Olufunto Adegoke Badenoch, werd geboren in 1980 in Wimbledon. Ze groeide op in Nigeria en de VS, waar haar moeder professor in de psychologie was. Op haar zestiende keerde ze terug naar Engeland, waar ze als tiener bij McDonald’s werkte. Ze studeerde vervolgens computerwetenschappen en engineering.

Haar achtergrond in IT maakte haar naar eigen zeggen praktisch en oplossingsgericht. Na kort in de bankensector te hebben gewerkt, werd ze halverwege de twintig lid van de Conservatieve Partij. In 2017 werd ze verkozen als parlementslid.

Badenoch steunde Brexit, maakte snel carrière binnen de partij als economisch liberaal en groeide, onder de vleugels van politiek veteraan Michael Gove, uit tot een favoriet van de rechtervleugel. Als bewindspersoon bekleedde Badenoch diverse functies, waaronder die van minister van Bedrijfsleven en Handel en staatssecretaris voor Vrouwen en Gelijke Kansen.

In die laatste rol haalde ze geregeld de krantenkoppen met anti-woke uitspraken. Zo is ze uitgesproken over genderkwesties – ze is tegen genderneutrale toiletten – en rebelleert ze tegen wat zij beschouwt als overgevoeligheid rond racisme, seksisme en homofobie.

Badenoch vindt dat “onze vrijheden worden ondermijnd in een tijdperk waarin emotie en sentiment meer worden gewaardeerd dan logica en rationaliteit”. Onlangs kwam ze in opspraak omdat ze leek te suggereren dat zwangere vrouwen een te genereuze verlofvergoeding krijgen. De kern van haar leiderschapspitch: minder overheidsinmenging en een “terugkeer naar conservatieve kernwaarden”.

De Conservatieve Partij, die onder Boris Johnson enkele jaren geleden nog een grote meerderheid in het Lagerhuis genoot, werd tijdens de Britse parlementsverkiezingen van 4 juli gereduceerd tot minder dan een kwart van de nationale stemmen. Voor de oudste en meest succesvolle partij in het VK was dit het slechtste verkiezingsresultaat ooit.

Onder de 121 Conservatieve parlementsleden die in het Lagerhuis hun zetel behielden, zijn nog maar weinig gematigde en centristische Tories over. Dat is een van de redenen dat de partij nu naar rechts trekt. Tegelijkertijd heeft de partij sterke concurrentie op rechts van Reform, de PVV-achtige partij van Nigel Farage. Op centrumlinks zijn ze hard verslagen door de Labour Partij.

Het is aan de nieuwe partijleider om de komende jaren de toekomst van het Britse conservatisme te definiëren en duidelijk te maken waar de partij in het politieke landschap thuishoort.