NOS Nieuws•
Minister Beljaarts van Economische Zaken steunt een oproep van Nederlandse supermarkten om etiketten te vervangen door QR-codes. Producenten hoeven dan geen informatie over ingrediënten en voedingswaarden meer in het Nederlands op het etiket te zetten. Wie die informatie toch wil lezen moet eerst een code scannen.
Bij de uitloop van de ministerraad toonde Beljaarts zich vandaag enthousiast over het plan. Hij gaf aan er al sinds de zomer voor te pleiten in Brussel. Beljaarts hoopt dat voedselproducenten en winkelketens hun producten zonder etiketten goedkoper zullen aanbieden. De Consumentenbond en ouderenorganisatie ANBO PCOB noemen de stap onwenselijk.
Prijsverschillen
De QR-kwestie is onderdeel van een bredere discussie rond voedselprijzen. “We maken ons hard voor een verbod op inkoopdiscriminatie in Brussel”, licht een woordvoerder van Economische Zaken toe. “De etiketten zijn daar een onderdeel van.”
Nu is het nog zo dat supermarkten vaak in verschillende landen verschillende prijzen voor een product moeten betalen. Cola is bij dezelfde producent bijvoorbeeld goedkoper in Duitsland dan in Nederland. Online supermarkt Picnic lost dat op door zelf Nederlandse etiketten op Duitse colaflessen te plakken. Maar ook dat kost extra geld.
Lobby
“Picnic heeft de kwestie bij ons aangekaart”, zegt de woordvoerder van het ministerie. “Zij staan dus aan de wieg van het plan.” Dat circuleert ook al een tijdje in de lobbywereld van supermarkten en producenten. De producenten willen graag in alle landen hetzelfde etiket kunnen plaatsen. Bijvoorbeeld in het Engels.
Maar Europese regels steken daar een stokje voor. Een voedseletiket moet gedrukt worden “in een taal die makkelijk begrepen wordt door de consument”, staat in een Europese verordening. In de Nederlandse wet is dat uitgelegd als: in het Nederlands.
Dus bedacht de sector een oplossing: stop de informatie achter een QR-code, dan kan het in elke taal. “Lokale taaleisen kunnen overbodig worden als consumenten productinformatie in hun moedertaal kunnen verkrijgen via de website of app van de retailer”, schreef supermarktkoepel CBL al in 2023 in een lobbydocument. Het noemt de QR-code als middel om consumenten door te verwijzen naar de informatie.
Ook een producent als Unilever kan zich vinden in zo’n plan. “Het kan een kostenbesparing opleveren”, zegt Joost Houben, verkoopdirecteur Benelux. “Nu moeten we productieprocessen stilleggen om van taal te wisselen.”
Actief aan het pushen
“We zijn deze agenda al langere tijd actief aan het pushen in Brussel”, zegt minister Beljaarts. “Meer landen hebben ons daarin gesteund.” Ook bij de VN en de Wereldgezondheidsorganisatie heeft Nederland de etikettenkwestie op de agenda gezet. “Via een QR-code kunnen mensen dan zien wat de ingrediënten zijn en de voedingswaarden. Dat is een van de denkrichtingen die ik heb aangedragen.”
Er is ook tegengeluid. “Een aanzienlijke groep ouderen kan niet mee met alle digitale ontwikkelingen”, zegt een woordvoerder van ouderenorganisatie ANBO PCOB. QR-codes zijn daar zeker onderdeel van. “Dit is absoluut onwenselijk. Ook omdat onze doelgroep juist vaak moet opletten met ingrediënten vanwege een dieet. Het is dan vervelend als QR-codes een extra barrière opwerpen.”
Bovendien heeft niet iedereen een smartphone, benadrukt de Consumentenbond. “QR-codes vinden wij geen goede oplossing.”
Het ministerie is zich bewust van de kritiek. “Er zitten inderdaad nog haken en ogen aan”, zegt de woordvoerder over het plan. “Allergeneninformatie kan bij allergieën van levensbelang zijn. Dus het is wel belangrijk dat het plan echt waterdicht is als het er komt.”
