mogelijk helft boeren in juridische onzekerheid

• Sarah Bürmann

  redacteur Binnenland

• Francien Yntema

  Redacteur binnenland

De helft van de veehouders zit in juridische onzekerheid sinds de Raad van State in december een nieuwe ingrijpende stikstof-uitspraak deed. Dat is een eerste grove schatting van de Rabobank en agrarisch adviesbureau Flynth, bevestigt de bank na berichtgeving van boerenweekblad Nieuwe Oogst. Als deze schatting klopt, dan wacht het kabinet een megaklus.

Ook tegenover de Volkskrant stelde de Rabobank – waar het merendeel van de boeren bankiert – dat de helft van de veehouderijen sinds de uitspraak van de Raad van State zonder geldige vergunning zit. Dat zou neerkomen op zo’n 14.000 veehouders, want in totaal zijn er ruim 28.000 veehouderijen in Nederland, volgens de meest recente CBS-cijfers.

De Rabobank heeft een ruwe schatting gemaakt, blijkt bij navraag. “Het probleem is dat we heel veel niet weten”, zegt Alex Datema, directeur Food & Agri Nederland bij de Rabobank. “We hebben geen rekensom gemaakt, maar op basis van wat wij horen, schatten we met de natte vinger dat het richting de helft van de veehouders gaat.”

De veehouders zonder geldige vergunning vallen volgens Datema uiteen in drie categorieën. In de eerste plaats zijn er de PAS-melders die sinds de uitspraak van de Raad van State in 2019 al zonder geldige vergunning zitten. Daarnaast zijn er de zogeheten ‘interimmers’ met een oude milieuvergunning. En daar zijn in december de veehouderijen bijgekomen die door de meest recente Raad van State-uitspraak worden geraakt.

Het kabinet doet er alles aan om bedrijven die in onzekerheid zitten te helpen, laat een woordvoerder van minister Wiersma weten. “Het doel is om op korte termijn perspectief te bieden aan alle sectoren en bedrijven die door deze rechterlijke uitspraken zijn geraakt.” De rechter heeft daar tot 2030 de tijd voor gegeven.

Eerder bleek het makkelijker gezegd dan gedaan om illegaal geworden boeren aan een vergunning te helpen. De PAS-melders zitten al bijna zes jaar in grote onzekerheid. Hun was uiterlijk dit jaar een geldige vergunning beloofd, maar onlangs verschoof het kabinet de deadline naar 2028.

De nieuwe ministeriële commissie die Nederland van het stikstofslot moet halen, heeft onder meer als doel om in kaart te brengen wat de impact is van de uitspraak van de Raad van State. Dat wordt lastig, want veel van de getroffen bedrijven hoefden voorheen geen vergunning aan te vragen. Daardoor zijn ze niet allemaal in beeld bij de overheid.

Ook de Rabobank zal de omvang niet exact in beeld krijgen, verwacht Datema. “Als bedrijven een financiering bij ons aanvragen dan kijken wij of er op dat moment een geldige vergunning is. Op de diverse soorten vergunningen hebben wij geen zicht.”

Naar verwachting komt de nieuwe ministeriële commissie over twee maanden met nieuwe stikstofplannen.