Mogelijk innameplicht statiegeld voor verkopers

• Merel Stikkelorum

  redacteur Binnenland

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gaat onderzoek doen naar een innameplicht voor verkopers van statiegeldblikjes en -flesjes. Ook komt er mogelijk verplicht statiegeld op sapflessen. Op die manier moet de inzameling verbeteren. Een verhoging van het statiegeld komt er niet. Dat volgt uit de evaluatie van de statiegeldregeling.

Eerder bleek uit een rondgang van de NOS dat verkopers zoals bioscopen, kiosken en pretparken negatief staan tegenover een innameplicht. De meeste verkopers van flesjes en blikjes vinden dat er meer innamepunten moeten komen, maar hebben allemaal een eigen reden waarom dat niet bij hen kan.

De huidige inzamelingsdoelstelling voor plastic flesjes en blikjes wordt nog altijd niet gehaald door de producenten en importeurs. Zij zijn via hun uitvoeringsorganisatie Verpact verantwoordelijk voor de inzameling en de recycling. Die verwacht pas in 2026 het inzameldoel te kunnen halen.

Wettelijk is vastgesteld dat 90 procent van de flessen en blikjes met statiegeld wordt ingeleverd, maar verwacht wordt dat het dit jaar op 78 procent uitkomt wat betreft flessen en 82 procent als het gaat om blikjes.

Volgens staatssecretaris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) is de invoering van statiegeld een succes, omdat het aantal blikjes en flesjes dat in het zwerfafval belandt, met 70 procent is gedaald. Wel is “duidelijk dat het nog beter kan én moet” en dat de “regels nageleefd moeten worden”.

Producentenorganisatie Verpact moet daarom “maximale inzet plegen” om het wettelijke doel te halen. Eerder legde de Inspectie voor Leefomgeving en Transport als eis neer dat er voor 1 januari 2027 minstens 5400 extra inzamelpunten bij komen. Op dit moment zijn er ruim 5000 inleverpunten.

Uit de evaluatie blijkt dat een verplichte inzameling van statiegeldblikjes en -flesjes door verkopers zou helpen om het inzameldoel te behalen. Nu gaat de inzameling en het terugbetalen van statiegeld vooral via supermarkten.

Het ministerie gaat in overleg met retailers bekijken hoe dit zou kunnen zonder dat ze er al te veel last van hebben. Zo wordt dit mogelijk afhankelijk van de grootte van de winkel. Volgens Verpact zou een innameplicht “enorm helpen” om meer verpakkingen in te zamelen.

Sowieso hangt hun vanuit de Europese PPWR-verpakkingsverordening een innameplicht boven het hoofd. Wanneer EU-landen in 2029 er niet in slagen om 90 procent van de plastic flesjes en blikjes in te zamelen, dan worden verkooppunten via deze verordening verplicht om ze in te nemen.

Een andere mogelijke maatregel is dat er verplicht statiegeld komt op plastic sapflessen. Tot nu toe zijn deze, samen met onder meer plastic zuivel- en wijnflessen, uitgezonderd van statiegeld. Een aantal sapfabrikanten heeft al vrijwillig statiegeld ingevoerd. Voor zuivel zal dat niet gebeuren vanwege “praktische bezwaren”, aldus de staatssecretaris.

In 2023 gaf Verpact na vragen van de NOS nog aan dat plastic flesjes met zuiveldranken “heel makkelijk aan het bestaande statiegeldsysteem toegevoegd kunnen worden”. Blikjes met zuivel vallen nu overigens wel onder het statiegeldsysteem.