Na anderhalve eeuw heeft Borculo weer een haventje

Na anderhalve eeuw heeft Borculo weer een haven. Het stadje in de Achterhoek wil zo laten zien dat het vroeger een centrum was van handelsvaart langs de rivier de Berkel.

“We proberen om de geschiedenis in het stadsbeeld zichtbaar te maken”, zegt Peter Nieuwenhuis van de Historische Kring Borculo bij Omroep Gelderland.

Eeuwen geleden voeren ouderwetse platbodems, zogenoemde zompen, af en aan naar Borculo om in de haven goederen te laden en te lossen. Zompen waren speciaal ontworpen voor de Berkel en andere waterlopen in de Achterhoek. Zonder kiel hadden ze geen enkele diepgang en konden ze zelfs doorvaren bij laagwater.

Borculo voer wel bij de haven en het een na het andere bedrijf vestigde zich in het centrum. Maar anderhalve eeuw geleden is de haven gedempt en volgebouwd.

Tot voor kort zat er een HEMA op de plek waar de haven was. Toen het warenhuis vertrok, moest Borculo een keuze maken, “Het idee was om er een dansschool in te vestigen”, zegt Thomas Lijfering van stichting Berkelzomp. “En als dat niet zou lukken, dan zou het een parkeerterrein worden.”

Lijfering was fel tegen. “Het kan toch niet zo zijn dat hier parkeerruimte gemaakt wordt? Dat voegt toch niets toe aan Borculo”, stelt hij. “Er komen duizenden bezoekers die een vaartocht maken met een historische zomp over de Berkel. Wat is er dan mooier dat je aan die beleving ook nog een haven toevoegt?”

De gemeente bleek gevoelig voor Lijferings pleidooi, ook al omdat het haventje als opvang kan dienen bij extreme regenval. Vandaag wordt ‘de olde haven’ officieel geopend.

“Het haventje is wel kleiner dan vroeger”, constateert Nieuwenhuis. Bovendien kan er geen boot komen, zelfs geen zomp. Dat komt doordat er na de demping destijds het een na het andere gebouw is neergezet in het centrum van Borculo.

“Een doorgaande vaarroute zit er niet in. Het kost gewoon te veel geld om al die gebouwen in de buurt te onteigenen”, zegt Bert Meutstege, een van de vrijwillige schippers die op de Berkel vaart met een historische zomp.

Dat is jammer, vindt hij. Toch is Meutstege niet ontevreden. De gemeente heeft niet alleen het haventje ontgraven, iets verderop is ook de Berkel weer bevaarbaar gemaakt door twee bruggen op te hogen. “We kunnen zo sinds vorig jaar weer het stadje in varen”, aldus de schipper.

Zo is het nieuwe haventje vooral een leuke plek om op de kade te gaan zitten. Althans voorlopig, benadrukt Nieuwenhuis van de Historische Kring, Hij sluit niet uit dat de Berkel vroeg of laat gewoon weer bij het haventje uitkomt. “Als de gemeente mee wil werken, dan blijft de haven niet leeg”, stelt hij.