niet twitteren tijdens debatten • Harde botsing Yesilgöz en Wilders

Wilders: Agema heeft niks verkeerd gedaan

PVV-leider Wilders zegt dat de afgelopen tijd sprake is van “een heksenjacht” op PVV-bewindspersonen. “Met name vanuit het linkerdeel van de Kamer.” En in het geval van de verontwaardiging over Agema’s X-bericht is er volgens Wilders “ook een hetze aan de gang”. “Ze heeft niets, maar dan ook helemaal niets verkeerds getweet.”

Even later suggereert CDA-leider Bontenbal dat Wilders misschien toch iets te maken heeft met het X-bericht van Agema, omdat de PVV-leider een kopie van het door haar getwitterde artikel voor zich heeft liggen.

“Dat is te smerig voor woorden”, reageert Wilders, die uitlegt dat het juist een kopie van Agema’s tweet is. “Toen ik de tweet zag heb ik aan een collega gevraagd om ‘m even voor mij te kopiëren. Dan kan ik ‘m goed lezen.”

Bontenbal neemt daarop zijn woorden terug.

Van der Plas neemt het op voor premier Schoof

“Het siert de minister-president dat hij pal voor zijn kabinet en zijn kabinetsleden staat”, zegt BBB-leider Van der Plas. De coalitievoorvrouw noemt het “natuurlijk niet handig” van Agema om de gewraakte tweet te plaatsen en vraagt haar om het bericht te weg te halen. “Is het nou erg om die tweet even te verwijderen?”

Schoof zegt daar even later op dat de tweet “op dit moment” niet wordt verwijderd.

Van der Plas noemt verder wat er gebeurt in de Kamer “een enorme schertsvertoning”. Volgens haar slaat Nederland “een enorme flater”.

Timmermans: sarren begint nu vanuit vak K

GroenLinks-PvdA-leider Timmermans wil dat Agema de tweet verwijdert, omdat anders de eenheid van kabinetsbeleid niet wordt gehandhaafd. Schoof antwoordt dat Agema hem heeft verzekerd dat ze dit type tweets niet meer zal versturen, “in het volle besef dat er eenheid van kabinetsbeleid is”.

De premier voegt eraan toe dat hij in het kabinet de discussie hierover zal herpakken, “omdat de achtergrond van haar tweet misschien een andere is dan die op dit moment in de Kamer wordt verondersteld”. En Schoof herhaalt dat hij niet wil dat mensen zich weggezet voelen: “Dat wil ik niet en ik weet dat Agema dat ook niet wil.” Volgens hem moet daar geen misverstand over bestaan.

Timmermans reageert met te zeggen dat het sarren dat jarenlang vanuit de Kamer is gekomen nu vanuit vak K begint. Vak K is het vak in de Kamer waar de leden van het kabinet zitten: “Ik benijd u niet, ik benijd uw collega’s die afkomstig zijn uit NSC en VVD niet. Het is een circus en geen serieus kabinet.”

Harde botsing ‘coalitiepartners’ Yesilgöz en Wilders

VVD-leider Yesilgöz heeft geen goed woord over voor de situatie rond de tweet van PVV-ministers Agema. “Ik verwacht een verantwoordelijke houding van mensen met een leidende rol, in de Kamer én daar”, zegt ze, wijzend naar het vak waar de ministers zitten.

Yesilgöz zegt verder dat PVV-leider Wilders “ongetwijfeld” achter het bericht van Agema op X zit. “Dat zit ik niet en dat is een valse, vuile beschuldiging”, reageert Wilders tegen zijn coalitiegenoot.

Schoof en vicepremiers zijn weer terug: ‘Tijdens debat niet twitteren’

Schoof en de vicepremiers zijn weer terug in de zaal na een schorsing van een half uur. “Tijdens een debat gaan bewindslieden niet twitteren”, is de conclusie van het overleg van de top van het kabinet, volgens de premier. “Daar is mevrouw Adema het mee eens.” Schoof wordt gecorrigeerd door de Kamervoorzitter die erop wijst dat het Agema is met een g.

De premier zegt dat inhoudelijke lijn van het kabinet is veranderd. “Wel of geen hoofddoekje maakt niet uit. En ik spreek mijn vertrouwen uit in alle leden van het kabinet.”

Verschillende partijen reageren fel. Jetten (D66) zegt dat het gezag van Schoof wordt ondermijnd door Agema en eerder op de dag al door PVV-leider door Wilders. “U heeft in deze twee dagen laten zien dat u aan een onmogelijke klus bent begonnen en dat u zich laat schofferen waar u bij staat.”

Dassen (Volt) wijst erop dat de tweet van Agema nog online staat. “Daar is nog niks aan gedaan.” Hij noemt de situatie met enige stemverheffing “ongekend”. “Dit is slecht voor het land”, zegt ChristenUnie-leider Mirjam Bikker. “Dit is gênant. U wordt ondermijnd door de grootste partij van het land.”

Debat geschorst na nieuwe discussie over hoofddoek

Het debat wordt geschorst naar aanleiding van een bericht op X van vicepremier Agema. Die zet een screenshot van een Instagrambericht van de Amsterdamse burgemeester Halsema over het debat van vanmorgen naast een eerder artikel met Halsema van vijftien jaar geleden. Die zei toen als GroenLinks-Kamerlid “niet te kunnen wachten op het moment waarop vrouwen in vrijheid hun hoofddoek zullen afslingeren”.

D66-leider Jetten vraagt wat nou de visie is van het kabinet.

Schoof zegt nog eens dat iedereen welkom is in Nederland, met of zonder hoofddoek. “Ook Agema zal die lijn onderschrijven.” Maar na nadere vragen voegt hij eraan toe dat volgens Agema “misschien niet iedereen dezelfde vrijheid voelt om de hoofdoek te dragen en dat hij daar anders over denkt”.

Jetten vindt dat geen antwoord op de vraag. Op zijn suggestie trekt Schoof zich daarop terug voor overleg met de vicepremiers.

Schoof: zorgvuldigheid bij intrekken spreidingswet

Het kabinet wil zorgvuldig omgaan met het intrekken van de spreidingswet. Premier Schoof zegt dat die intrekking in samenhang moet worden gezien met een op stapel staande crisiswet en het activeren van de ‘uitzonderingsbepaling’ in de Vreemdelingenwet.

De spreidingswet gaat over het verdelen van asielzoekers over Nederland. De wet werd na een lange discussie begin dit jaar door de Eerste Kamer aangenomen, maar in het hoofdlijnenakkoord staat dat hij weer van tafel gaat. Schoof benadrukt dat zorgvuldigheid daarbij belangrijker is dan snelheid. Hij vult aan dat het kabinet de intrekking wel wil doorzetten. “Maar het intrekken van een wet kent zijn eigen procedurele lijnen, dus er zijn nog veel momenten waarop wij in de Kamers het debat erover zullen voeren.”

De uitspraken van Schoof volgen op een vraag van CDA-leider Bontenbal. Die vroeg Schoof de spreidingswet pas in te trekken “als we zien dat de druk op Ter Apel daadwerkelijk is afgenomen”. Volgens hem creëert het kabinet anders bewust chaos.

Oppositie kritisch op armoedebeleid coalitie

Verschillende oppositiepartijen zijn kritisch op het armoedebeleid uit het coalitieakkoord. Onder andere Van Baarle (Denk), Dijk (SP), Dassen (Volt) en Ouwehand (PvdD) stellen hierover vragen aan Schoof. Dijk vraagt aan “de minister-president van een van de rijkste landen” of hij de ongelijkheid wil verkleinen en de armoede wil verminderen.

Schoof antwoordt dat de stijging van (kinder)armoede wordt “omgebogen” door het voorgenomen beleid. “Ja, er komen meer kinderen in armoede, maar wel minder dan als we niets zouden hebben gedaan.”

Van Baarle spreekt van “een fletse doelstelling” van het kabinet. “Armoede betekent dat mensen onvoldoende middelen hebben om de maand door te komen. En dan zegt dit kabinet: wij stellen ons als doel dat de armoede niet toeneemt. Nee, je moet ervoor zorgen dat het afneemt.”

Schoof noemt het “onwenselijk” om winsten, vermogens en de hoogste inkomens meer te belasten om maatregelen tegen armoede te betalen, zoals onder meer SP’er Dijk voorstelde. Om ook de economie gezond te houden moet het kabinet “keuzes maken”, legt de premier uit. “Wat hebben die kinderen daaraan die zonder ontbijt naar school gaan?”, vraagt Ouwehand van de Partij voor de Dieren zich daarop af.

De premier zegt positief te staan tegenover het voorstel van Dassen (Volt) om schoolmaaltijden uit te blijven delen aan leerlingen die dat nodig hebben. Hier is het vorige kabinet mee begonnen, maar in het coalitieakkoord is geen geld gereserveerd om de regeling voort te zetten, tot onvrede van oppositiepartijen. Schoof noemt de schoolmaaltijden een “prachtig initiatief”. Hij wil kijken of het mogelijk is om hiermee door te gaan, zonder nu al toezeggingen te doen.

Minister praat met financiële specialisten over begroting

Minister Heinen van Financiën is bereid in augustus met alle financiële woordvoerders in de Tweede Kamer die dat willen te gaan praten over de begroting. Dat zegt premier Schoof naar aanleiding van vragen daarover.

Vanochtend stuurde Heinen een brief aan de Kamer over financiële tegenvallers die zich hebben voorgedaan na de presentatie van het hoofdlijnenakkoord. Het gaat daarbij onder meer om de compensatieregeling in de toeslagenaffaire, de gevolgen van de ‘Box 3’-uitspraak van de Hoge Raad en het niet doorgaan van de verkoop van het Duitse deel van het staatsbedrijf Tennet.

Schoof wil niet te veel vooruitlopen op hoe het kabinet die tegenvallers wil opvangen, maar hij zegt wel dat “derving aan de inkomstenkant gezocht wordt in lastenverzwaring en dat dekking voor tegenvallers bij de uitgaven wordt gezocht”. Hij vult aan dat hij hierover ook contact zal hebben met de opstellers van het hoofdlijnenakkoord en dat ook de koopkracht wordt meegewogen.

De oppositie is bang voor forse extra bezuinigingen. Op vragen van SP-leider Dijk wil de premier niet toezeggen dat er geen nieuwe bezuinigingen komen op de zorg. De precieze maatregelen worden bekend op Prinsjesdag.

Schoof: geen rol voor fractievoorzitters bij regeerprogramma

Bij het schrijven van het regeerprogramma is er “in principe” geen rol voor de fractievoorzitters van de vier coalitiepartijen. “De regering regeert, de Kamer controleert”, zegt premier Schoof, die deze zomer met zijn kabinet het regeerprogramma gaat opstellen. Vorige week rezen er vragen over de betrokkenheid van de fractievoorzitters, omdat BBB-leider Van der Plas er in een interview onduidelijkheid over liet bestaan.

Tijdens de formatie is afgesproken dat de nieuwe kabinetsploeg Schoof zelfstandig de plannen uit het coalitieakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB kan gaan uitwerken. Dat moet dan leiden tot een document dat ‘regeerprogramma’ is gedoopt. Daarin zijn de hoofdlijnen uitgewerkt tot concrete voorstellen.

Het kabinet is volgens Schoof verantwoordelijk voor het opstellen van het regeerprogramma en de begroting die op Prinsjesdag wordt gepresenteerd. Maar op een gegeven moment zal er wel met de coalitiepartijen worden gesproken. “Dat er aan het eind van de zomer politiek overleg zal plaatsvinden, dat is van alle tijden”, aldus Schoof. De partijloze minister-president benadrukt ook dat er geen regulier overleg komt met de vier fractieleiders waar “zaken worden voorgekookt”.

Schoof zegt verder in het debat dat hij zijn kabinetsleden heeft aangeraden om deze zomer “een tot twee weken met vakantie te gaan”.

Wilders: Schoof had boos moeten worden over uitspraak Ouwehand

PVV-voorman Wilders verwijst naar de uitspraak van PvdD-leider Ouwehand in het debat dat er twee racisten in het kabinet zitten. Het valt hem tegen dat Schoof daarop niet gezegd heeft: “Er zitten geen racisten in mijn kabinet.”

Schoof herhaalt daarop dat hij vertrouwen heeft in alle leden van het kabinet. “Als ik de mening zou zijn toegedaan dat ik racisten in mijn kabinet zou hebben, zou ik die woorden nooit hebben gebruikt. Dus nee, er zitten geen racisten in dit kabinet.”

Wilders vindt het goed dat Schoof dat zegt, maar hij had liever gezien dat de premier meteen boos was geworden. “Normeren werkt twee kanten op.” Volgens Wilders was het “slappe hap” en de PVV-leider zette dat fragment uit het debat later op X.

Van Baarle (Denk) heeft vraagtekens bij het verleden van Schoof

Denk-leider Van Baarle spreekt de kersverse premier aan op het “sturen van spionnen naar moskeeën” in diens tijd als NCTV (Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid). Volgens Van Baarle zijn daarmee bevolkingsgroepen weggezet.

Schoof zegt dat het een tijd was van aanslagen in Europa en een groot gevoel van onveiligheid. “Een van de eerst dingen die ik deed als NCTV was het verhogen van het dreigingsniveau”, schetst de premier. Volgens hem heeft hij in die tijd “binnen de wet” gezocht naar individuen “en niet naar groepen”.

“Ik concludeer dat deze minister-president dit blijft verdedigen en dat zegt wat over het wereldbeeld van deze premier”, aldus Van Baarle.

Schoof: een wat merkwaardig debat

Verschillende leden van de oppositie vragen Schoof uitspraken van bewindslieden, bijvoorbeeld over hoofddoekjes of over Zwarte Piet, meer te “normeren”. Schoof benadrukt dat hij normeert door te zeggen waar het kabinet voor staat en dat hij ook staat voor vrouwen met hoofddoekjes. Volt-leider Dassen noemt de houding van de premier “onacceptabel” en PvdD-fractievoorzitter Ouwehand gebruikt het woord “kwalijk”.

Schoof vindt het “een wat merkwaardig debat”. Naar eigen zeggen doet hij steeds uitspraken waarin het normeren zit. Volgens hem is het een kabinet “van een inclusieve samenleving”. Hij vult aan: “Normerender kan het toch bijna niet zijn in mijn eerste debat met de Kamer.”

Onder anderen D66’er Jetten wijst op een eerdere tweet van PVV’er Faber die GroenLinks-PvdA-Kamerlid Lahlah “PvdA-hoofddoek” noemde. Kamerleden vinden dat Schoof daar afstand van moet nemen. Schoof antwoordt: “Ik waardeer haar als Kamerlid en ik weet wat ze heeft gedaan in Brabant. Dat u een hoofddoek om heeft, maakt voor mij helemaal niets uit. U bent voor mij gewoon een mens.”

Lahlah zelf zegt in het debat dat ze net als veel andere vrouwen een hoofddoek draagt en dat dat een persoonlijke, bewuste en vrije keuze is: “Voor alle meiden die een hoofddoek dragen en zich geraakt voelen door wat hier gebeurt, laat je niks wijsmaken. Het is jouw keuze, en je kunt alles bereiken wat je wilt.” Lahlah liep daarna de zaal uit, en kwam na enige tijd weer terug.

Lahlah wordt buiten de zaal opgevangen door collega-Kamerleden:

Schoof krijgt meteen vragen over PVV-ministers Faber en Klever

Direct na zijn inleiding krijgt premier vragen van de oppositie over PVV-ministers Faber en Klever, die beiden in verband zijn gebracht met de omvolkingstheorie. “Er zijn twee kabinetsleden die racistische complottheorieën uitdragen”, zegt D66-leider Jetten.

Schoof zegt daarop dat hij alle vertrouwen heeft in de leden van het kabinet en dat iedereen de rechtstaatverklaring en het coalitieakkoord heeft ondertekend. “Ik weet zeker dat alle leden van het kabinet niet racistisch zijn en geen omvolkingstheorieën gebruiken.”

Denk-leider Van Baarle noemt dat “slappe hap” en vraagt de premier om te normeren. “Racisme, complottheorieën en discriminatie zullen in dit kabinet niet de maat zijn”, is het antwoord van Schoof.

Gisteren uitten bijna alle oppositiepartijen hun zorgen over de rechtsstatelijkheid van de nieuwe ploeg. Vooral Faber en Klever van de PVV moesten het ontgelden, vanwege hun omstreden uitspraken over ‘omvolking’ en migratie in het verleden. Faber nam afstand van de term, Klever sloot zich daar uiteindelijk bij aan.

Schoof: premier van alle Nederlanders

Premier Schoof begint aan het beantwoorden van vragen die gisteren werden gesteld op de eerste dag van het debat over de regeringsverklaring. Het is voor Schoof de eerste keer dat hij echt in debat gaat met de Kamer: gisteren las hij alleen zijn verklaring voor.

Bij het begin zegt Schoof dat hij is “van de publieke zaak, de rechtsstaat en de veiligheid” en dat hij een premier wil zijn van alle Nederlanders: “Dat is mijn mensbeeld en daar ga ik niet eindeloos over praten.” Hij voegt eraan toe dat er onderwerpen zijn die om een doorbraak vragen. De premier noemt als voorbeelden: grip op migratie, wonen, goed bestuur en stikstof.

Schoof heeft even moeten nadenken of hij premier wilde worden, maar hij wist zeker dat hij de juiste beslissing had genomen toen een familielid zei dat zijn (overleden) ouders trots op hem zouden zijn geweest.

Nieuwe Tweede Kamerleden beëdigd

Voorafgaand aan het debat zijn in de Tweede Kamer veertien nieuwe Kamerleden beëdigd. Zij vullen de vacatures die zijn ontstaan omdat veertien Kamerleden het kabinet in zijn gegaan: vier van de PVV, vier van de VVD, vier van NSC en twee van de BBB. Twee van de nieuwelingen zaten eerder al in de Tweede Kamer: Jacqueline van den Hil (VVD) en Harry Bevers (VVD).

Een andere opvallende naam is die van Nico Uppelschoten. De PVV’er is met zijn 80 jaar het oudste Tweede Kamerlid bij aantreden. De Luxemburger Jean d’Olimart was ruim 100 jaar de recordhouder, weet Parlement.com. Hij was 75 jaar toen hij in 1815 in de Kamer kwam.

Uppelschoten is niet het oudste Tweede Kamerlid ooit. Dat is volgens Parlement.com namelijk C.A. baron de Bieberstein. Hij was tot zijn overlijden in 1880 Kamerlid en was toen 84 jaar en 6 maanden.

Nu echte vuurdoop voor Schoof

Vandaag is de tweede dag van het debat over de regeringsverklaring. Premier Schoof las die verklaring gisteren voor en de Kamer stelde er vervolgens vragen over. Die gaat hij vandaag beantwoorden. Het is de eerste keer dat de nieuwe premier echt met de Kamer in debat gaat en vandaag wordt dan ook gezien als zijn echte vuurdoop.

Schoof zei gisteren dat de overheid het vertrouwen van de mensen moet terugwinnen. Kamerleden van oppositiepartijen stelden veel vragen over de rechtsstatelijkheid van het nieuwe kabinet. Vooral de ministers Faber en Klever moesten het ontgelden.