Nieuwe verplichtingen voor auto’s: piepjes bij te hard rijden en ‘zwarte doos’

• Julius Moorman

  redacteur economie

Wie recent een nieuwe auto heeft gekocht, is het wellicht al opgevallen: piepjes die afgaan wanneer de toegestane snelheid wordt overschreden. Het heet Intelligent Speed Assistance (ISA) en is een Europese verplichting.

Dit zit nu al in modellen die na 2022 op de markt zijn gekomen. Vanaf volgende zondag, 7 juli, geldt het voor alle nieuw verkochte auto’s.

Bestuurders worden gewaarschuwd dat ze te hard rijden, dit moet de verkeersveiligheid verbeteren. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zegt dat 30 procent van de dodelijke ongevallen komt door te hard rijden. Daarnaast wordt ook de Event Data Recorder (EDR) verplicht. Dit is een zwarte doos voor auto’s die gegevens opslaat om de oorzaak van een ongeluk vast te stellen.

Volgens Europese regels kunnen autofabrikanten kiezen uit verschillende methoden. Naast piepjes zijn ook trillingen in het stuur, weerstand op het gaspedaal, of automatische snelheidsbegrenzing toegestaan.

De auto wordt niet volledig overgenomen: de weerstand op het gaspedaal of snelheidsbegrenzer kunnen worden overschreven, bijvoorbeeld tijdens een gevaarlijke verkeerssituatie. Automobilisten kunnen ISA uitschakelen, maar dit moet elke rit opnieuw gebeuren.

Roy Kleijwegt, journalist bij Autoweek, heeft al in tientallen auto’s gereden die uitgerust zijn met ISA. Hij vertelt dat de meeste autofabrikanten kiezen voor het piepje als er te hard wordt gereden. “Het is heel goed dat er maatregelen worden genomen om de verkeersveiligheid te verbeteren, maar dit is nogal een indringende oplossing.”

Autofabrikanten zijn verplicht om een marge van maximaal drie procent boven de toegestane snelheid te hanteren. “Als je nu iemand inhaalt, gaan er gelijk allemaal alarmbellen af. Een grotere marge was prettiger geweest.”

Verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen zegt dat de wetgever genoodzaakt is een strikte marge te hanteren: “Als je een marge van tien kilometer boven de snelheidslimiet inbouwt, impliceer je daarmee dat die snelheid acceptabel is.”

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zegt dat er op Europees niveau veel aandacht is besteed om nauwkeurig de maximaal toegestane snelheden te registreren. Hiervoor zijn technologieën ontwikkeld zoals voertuigcamera’s en software voor de herkenning van verkeersborden, ook zijn er digitale snelheidskaarten gemaakt voor navigatiesystemen.

Toch zijn die systemen nog niet waterdicht, zegt Kleijwegt van Autoweek. “Die informatie klopt negen van de tien keer, maar als het systeem ernaast zit, krijg je ook met piepjes te maken terwijl je je aan de snelheid houdt.”

Volgens Kleijwegt hebben te veel meldingen in nieuwe auto’s een averechtse werking. “Of de auto nou denkt dat je niet oplet, je te dicht op een voorganger zit, of te hard rijdt. Je gaat al die signalen minder serieus nemen, dat lijkt me ook gevaarlijk.”

Verkeerspsycholoog Tertoolen beaamt dat een overvloed aan signalen die werking kunnen hebben, maar waarschuwt dat het ook andersom kan: “Als de maximaal toegestane snelheid niet goed wordt geregistreerd, kunnen mensen te hard blijven rijden als ze geen piepje horen afgaan.”

Tertoolen is voorstander van maatregelen om de verkeersveiligheid te verbeteren, maar had liever een lichtere variant van ISA gezien. “Zelfs als je geen notoire hardrijder bent, is dit gewoon een heel opdringerig systeem. Een dashboardlampje was een charmantere oplossing geweest.”

Hij verwacht dat veel mensen die van plan waren om een nieuwe auto te kopen, nu voor een tweedehands model zonder piepjes zullen kiezen.

Volgens de RAI Verenging, belangenbehartiger voor autofabrikanten en importeurs, loopt dat wel los. Zij verwijzen naar een onderzoek van het SWOV onder duizend automobilisten. Ruim 80 procent van de ondervraagden zou bereid zijn een systeem als ISA te gebruiken.