Nog vijf locaties in beeld voor vluchten met F-35’s, Lelystad lijkt favoriet

Lelystad Airport is momenteel bij defensie de favoriete locatie voor uitbreiding van de jachtvliegcapaciteit. Uit onderzoek blijkt dat oefenen met F-35’s in Lelystad de minste geluidshinder zou opleveren voor omwonenden. Dat heeft staatssecretaris Tuinman van Defensie bekendgemaakt. Naast Lelystad zijn nog vier locaties in beeld voor uitbreiding van de jachtvliegcapaciteit.

“We hebben echt naar alle mogelijke plekken gekeken. We kijken naar verschillende criteria zoals natuur en woningbouw. Maar de belangrijkste is hoeveel hinder het oplevert voor de omwonenden”, zegt Tuinman tegen Omroep Flevoland.

Tegelijkertijd moet de burger er begrip voor hebben dat defensie meer zal moeten oefenen, aldus de staatssecretaris. “Ik ben weleens in Frankrijk geweest waar je aan het strand ook voor je rust komt. Maar als daar de gevechtsvliegtuigen voorbijkomen, staan Fransen op en beginnen ze te applaudisseren. Dat is de andere kant van het verhaal.”

Het gaat om 2300 extra sorties (starts en landingen) per jaar. Dit komt boven op de huidige beschikbare ruimte van 5200 sorties per jaar. Defensie wil graag één locatie voor alle 2300 start- en landingen of twee verschillende locaties met ieder 1150 sorties.

Naast Lelystad zijn ook voormalig vliegbasis De Peel (op de grens van Brabant en Limburg) en Groningen Eelde Airport (bij de grens van Drenthe en Groningen) opties.

In Drenthe wordt teleurgesteld gereageerd op de plannen. Gedeputeerde Yvonne Turenhout noemt het een klap in het gezicht en een “complete teleurstelling”. Ze vindt het onbegrijpelijk dat nog voordat begonnen is aan het herstellen van het vertrouwen in de politiek en het inlossen van de ereschuld aan de Groningers, er alweer een nieuw ingrijpend plan op tafel ligt. “We hopen eigenlijk nog steeds dat Groningen Airport Eelde in het eindresultaat ontzien wordt.”

Twente Airport en vliegbasis Woensdrecht zijn alleen nog in beeld voor de helft van de behoefte, omdat meer omwonenden hier geluidshinder zouden ervaren. De staatssecretaris schrijft dat Lelystad Airport “significant de minste negatieve geluidseffecten” op omwonenden heeft, zowel bij de hele als halve behoefte.

De Overijsselse gedeputeerde Erwin Hoogland zegt bij Oost te begrijpen dat de plannen voor omwonenden teleurstellend zijn. In Twente leven volgens Hoogland zorgen over de mogelijke geluidsoverlast. “Daarentegen zijn we stevig in gesprek met het ministerie. Bijvoorbeeld ook over de grote woningbouwopgave die we hebben. Er liggen grote steden bij de vliegbasis. En wat belangrijk is: luchthaven Twente wordt niet voor de volle pond meegenomen, maar voor de helft.”

Vliegbasis Eindhoven, vliegbasis Gilze-Rijen, vliegbasis Volkel en vliegbasis Leeuwarden zijn ook onderzocht, maar vallen af omdat op deze plekken te veel (geluids)hinder voor de omgeving zou ontstaan. In Eindhoven en Gilze-Rijen is daarnaast veel nieuwbouw gepland.

Wethouder Hein de Haan (PvdA) is blij met de uitkomsten van het onderzoek. Hij noemt het goed nieuws voor de omwonenden van de vliegbasis in de Friese hoofdstad. “Je weet dat er een grote vraag is naar meer ruimte om te kunnen oefenen. Dat begrijp ik. Tegelijkertijd vinden wij ook dat het geluid eerlijk verdeeld moet worden over Nederland. Leeuwarden neemt namelijk nu een groot aandeel. Dus vinden wij dat ook andere gebieden onderzocht moeten worden”, zegt hij tegen Omrop Fryslân.

Volkel en Leeuwarden zijn op dit moment de enige plekken in Nederland waar F-35’s gestationeerd zijn.

Defensie heeft daarnaast ook behoefte aan een korte onverharde landingsbaan, een zogeheten dirtstrip, om te kunnen oefenen met tactische landingen met transportvliegtuigen. Die mogelijkheid is er nog niet in Nederland.

Er waren negen locaties in beeld die genoeg ruimte en de geschikte ondergrond hadden voor zo’n dirtstrip. Inmiddels heeft is het aantal geschikte locaties teruggebracht naar vier. De omgeving van militair luchtvaartterrein Deelen (Arnhem) en voormalig vliegbasis De Peel (gemeente Venray) blijken het meest geschikt.

Defensie onderzoekt daarnaast ook de mogelijkheden van een dirtstrip op vliegbasis Gilze-Rijen en oefenterrein Leusderheide in Leusden.

Het gaat om minstens 240 en maximaal 625 vliegtuigbewegingen per jaar rond de korte onverharde landingsbaan. Deze hebben impact op het milieu en de gezondheid van omwonenden. Ook zijn er zorgen over geluidsoverlast voor omwonenden. “Ik begrijp deze zorgen goed”, aldus de staatssecretaris.

De impact op de natuur is het grootst bij Deelen, vanwege de ligging midden in de Veluwe. Dit effect wordt daarom verder onderzocht.

Het kabinet zal naar verwachting in het eerste kwartaal van 2025 de voorlopige voorkeurslocaties bekendmaken. Defensie heeft ook voor andere activiteiten meer ruimte nodig. Het gaat bijvoorbeeld om oefeningen met helikopters en explosieven, munitieopslag en schietterreinen.