Oekraïne gebrand op tonen Noord-Koreanen: ‘Dit is meest overtuigende video’

• Paulus Houthuijs

  redacteur Online

Een gewonde man ligt op bed en staart afwezig naar boven. Weet je dat je in een oorlog vecht tegen Oekraïne, vraagt een tolk hem in het Koreaans. De man schudt nee. Wil je terugkeren naar Noord-Korea? “Ik wil in Oekraïne leven”, antwoordt de man.

Volgens president Zelensky zijn op deze video, die hij afgelopen weekend plaatste op X, twee Noord-Koreaanse krijgsgevangenen te zien. Het lijken inderdaad twee Noord-Koreanen, al houden door de NOS geraadpleegde experts nog een slag om de arm.

“Tot nu toe is het allemaal vaag en indirect bewijs”, zegt hoogleraar Koreastudies Remco Breuker. Hij verwijst naar foto’s van gedode militairen met een Aziatisch uiterlijk die werden verspreid door de Oekraïense geheime dienst. Of een eerdere video waarin een Noord-Koreaan te zien zou zijn, waarbij Breuker grote twijfels had over de authenticiteit.

Dat is anders bij de video van afgelopen weekend. “100 procent zekerheid is moeilijk, maar de mannen spreken Koreaans. Ik heb geen indicatie dat het geen Noord-Koreanen zijn.” Hij verwijst naar de mededeling van Zelensky dat hij de geheime dienst heeft opgedragen journalisten toegang te geven tot de twee krijgsgevangenen. Zodra dat gebeurt, kan de lezing van Oekraïne worden getoetst door de pers.

Ook Koreakenner Elena Guido noemt de video het meest overtuigende bewijs tot nu toe. “Ik zou het moeilijk te geloven vinden dat dit in scène is gezet.” Ze spreekt van een optelsom van aanwijzingen, beeldmateriaal en berichten.

Volgens Zuid-Korea, de VS, en Oekraïne zijn er ruim 11.000 Noord-Koreanen actief. Rusland bevestigt noch ontkent dat deze buitenlandse eenheden actief zijn in de grensregio Koersk. “Maar in sommige pro-Russische Telegramkanalen zijn berichten gemeld dat de Noord-Koreanen essentieel waren bij de inname van een dorp in Koersk”, zegt Guido. “Die doken op vlak na berichten dat Noord-Koreanen vanwege de taalbarrière per ongeluk Russische soldaten hadden doodgeschoten.”

Eind december meldde Oekraïne de eerste Noord-Koreaanse krijgsgevangene, maar deze persoon zou later zijn overleden aan zijn verwondingen. Nu houdt Oekraïne naar eigen zeggen dus zeker twee Noord-Koreaanse militairen in gevangenschap en dat zullen er volgens Zelensky snel meer worden. Hij wil hen ruilen voor Oekraïense krijgsgevangenen met Rusland.

“Dit wordt een heel ingewikkelde situatie”, verwacht Breuker. Als Rusland of Noord-Korea aan zo’n ruil meewerken, moeten ze mogelijk erkennen dat Noord-Koreaanse militairen meevechten in de oorlog. Het is maar de vraag of Moskou en Pyongyang dat zullen overwegen.

Zowel het Russische als het Noord-Koreaanse regime lijkt er alles aan te doen om dit soort gevoelige krijgsgevangenschappen te voorkomen. Zo zouden militairen worden aangespoord eerder zelfmoord te plegen dan zich gevangen te laten nemen.

Guido acht deze berichten geloofwaardig. “Noord-Koreanen zijn gehersenspoeld door hun regime dat hun een hel staat te wachten als ze door het Westen worden opgepakt.” Op deze manier wil het regime van Kim Jong-un voorkomen dat krijgsgevangenen geheime informatie prijsgeven. Noord-Korea is het meest afgesloten land ter wereld en beschikt over kernwapens.

Afgaand op wat de twee mannen in de video zeggen, weten zij niet veel over de Noord-Koreaanse acties in Rusland. In het verhoor beweren ze dat ze niet eens wisten dat ze werden uitgezonden naar een echte oorlog. Ze zouden alleen te horen hebben gekregen dat het een trainingsmissie was.