Oezbekistan heeft zijn eigen Machu Picchu aan eeuwenoude handelsroute

Een groep wetenschappers heeft hoog in de bergen van Oezbekistan resten van een middeleeuwse stad ontdekt. Die stad lag ooit aan de Zijderoute, de eeuwenoude handelsroute tussen China en Europa. Het 120 hectare grote Tugunbulak ligt op meer dan 2000 meter hoogte, wat bijzonder is voor een stad van deze omvang.

De wetenschappers stuitten in 2011 tijdens een trektocht door de bergen op een grote begraafplaats, duizenden potscherven en andere aanwijzingen dat het gebied ooit bewoond moet zijn geweest.

“We waren verbijsterd”, vertelt archeologieprofessor Michael Frachetti van de Washington University in het Amerikaanse St. Louis aan de BBC. De universiteit maakte in 2021 al melding van de ontdekking van het veel kleinere (12 hectare) Tashbulak. Maar dat was niet het hele verhaal.

In 2015 had een plaatselijke boswachter hen verteld dat hij in zijn achtertuin 5 kilometer verderop hetzelfde aardewerk had gevonden. “Dus gingen we naar zijn huis. En ontdekten dat zijn huis op een middeleeuwse citadel was gebouwd. Dat was de citadel van Tugunbulak.” Hoe groot die stad was, bleef onduidelijk.

In 2022 keerden de onderzoekers terug met een drone met een laserradar, die driedimensionale opnamen kan maken van wat zich onder het oppervlakte bevindt, zoals muren, wachttorens, wegen en andere versterkingen en bouwwerken. Zo kregen ze een vele malen beter beeld van wat ze hadden ontdekt. Deze week publiceerden ze hun ontdekking in Nature.

Frachetti vermoedt dat de bewoners van Tugunbulak en Tashbulak van de opbrengt van veeteelt en staalproductie leefden. Omdat de plaatsen zo hoog lagen, waaide het er vaak en hard, waardoor het vuur in de ijzerovens hoog kon oplaaien.

De bloeitijd van beide steden lag tussen de 8ste en 11de eeuw. In die tijd stond het gebied onder gezag van een Turkse dynastie. Tugunbulak had mogelijk tienduizenden inwoners.

Mogelijk gingen de steden aan diezelfde ijzerproductie ten onder. Om ruimte te maken werd een bos van jeneverstruiken gekapt, waardoor er modderstromen en lawines konden ontstaan.

Frachetti zegt in het Smithsonian Magazine dat hij met dezelfde combinatie van onderzoek op locatie en radarbeeld andere hooggelegen nederzettingen langs de Zijderoute hoopt te vinden.

De ontdekking doet denken aan die in 1866 van Machu Picchu in Peru. Die de voormalige Incastad ligt ongeveer op gelijke hoogte. Dat is nu een toeristische attractie die bezoekers uit de hele wereld trekt. Of Oezbekistan vergelijkbare plannen heeft is niet bekend.