Onderzoek moet mysterieuze sterfte zeehondenpups Waddenzee verklaren

Een onderzoek dat twee jaar gaat lopen moet duidelijk maken waarom de zeehondenpopulatie in het Waddengebied afneemt. De onderzoekers hopen vooral de mysterieuze sterfte van zeehondenpups te verklaren.

“Ongeveer 15 procent van de pups verdwijnt nu spoorloos en we weten niet wat er met ze gebeurt”, zegt onderzoeker David Goldsborough bij Omrop Fryslân. “We vinden geen karkassen, we weten simpelweg niet waar ze blijven. Het is een mysterie.”

In de Waddenzee komen de grijze zeehond en de gewone zeehond voor. Het aantal grijze zeehonden is stabiel, maar het aantal gewone zeehonden loopt al een paar jaar terug. In het Nederlandse deel van de Waddenzee werden augustus vorig jaar 7211 exemplaren geteld. Dat is het laagste aantal sinds 2014.

“Er worden relatief veel pups geboren, maar het lijkt erop dat onvoldoende pups de volwassen leeftijd bereiken”, zegt onderzoeker Goldsborough van de Hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. Hij leidt het onderzoek naar de oorzaken van de teruglopende populatie.

“We willen een breed onderzoek”, vervolgt hij. “De gewone zeehonden worden wel geteld, maar er is geen sprake van echte monitoring. Er wordt niet in het veld gekeken naar wat er gebeurt. We willen onderzoeken hoe we dat in de toekomst wél kunnen doen. En we gaan op zoek naar ontbrekende data.”

Goldsborough werkt voor het onderzoek samen met wetenschappers van Wageningen Universiteit en de zeehondenopvangcentra in Pieterburen, Stellendam en op Texel. Hij roept ook de hulp in van het publiek, dat gestrande zeehonden kan doorgeven op de website waarneming.nl.

Het Waddengebied is de thuisbasis van de grootste populatie gewone zeehonden van Europa. Om die te behouden, moet volgens Goldsborough precies worden uitgezocht wat er aan de hand is.

Tot nu toe zijn er alleen veronderstellingen. Zo vertrekken op dit moment veel vissen door klimaatverandering en opwarming van het zeewater, naar noordelijker wateren. En zeehonden leven van vis. “Zulke verschuivingen in het voedselweb kunnen gevolgen hebben”, zegt Goldsborough voorzichtig. “Net zoals de windparken op de Noordzee, waar zeehonden voedsel zoeken. De bouw van windmolens kan een negatieve uitwerking hebben op het ecosysteem.”

Een andere hypothese is dat de zeehonden te lijden hebben onder het feit dat vissers de zeebodem niet meer in beweging mogen brengen in de buurt van windmolens. “Ook dat heeft invloed”, denkt de onderzoeker. “Het is superingewikkeld om meer inzicht te krijgen. Of het ons lukt om binnen twee jaar antwoorden te vinden, valt nog te bezien.”

Dát er concrete antwoorden moeten komen, staat voor Goldsborough als een paal boven water. “Als de trend die we nu waarnemen doorzet, wordt de populatie heel klein. Er is namelijk geen aangroei van jonge dieren. Onherroepelijk leidt dat tot het verdwijnen van de zeehond uit het systeem”, stelt hij. “Dat is natuurlijk niet wat we willen. Want het is een iconische en belangrijke soort.”