In samenwerking met
RTV Utrecht
NOS Nieuws•
De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) neemt maatregelen om de sociale veiligheid in vrouwengevangenissen te vergroten. Zo wil de DJI stoppen met het zogeheten fysiek visiteren van gedetineerden, waarbij de gevangenen zich bij veiligheidscontroles moeten uitkleden. In plaats daarvan wil de dienst met bodyscans gaan werken.
De maatregelen volgen op een onderzoek dat de Universiteit Leiden in opdracht van de dienst heeft uitgevoerd en vandaag is gepubliceerd. DJI heeft dit onderzoek laten uitvoeren om meer inzicht te krijgen in de sociale veiligheid binnen de drie vrouwengevangenissen: PI Nieuwersluis, PI Ter Peel en PI Zwolle.
Uit het onderzoek blijkt dat niet-integer gedrag een structureel probleem vormt in vrouwengevangenissen. Het gaat dan bijvoorbeeld om seksueel wangedrag, pesten en discriminatie. “Gedetineerde vrouwen voelen zich soms onveilig en durven misstanden uit angst voor represailles niet te melden”, stellen de onderzoekers.
Ook blijkt uit het onderzoek dat er binnen de vrouwengevangenissen niet openlijk over seksuele intimiteit wordt gesproken. Daardoor wordt seksueel wangedrag onvoldoende herkend en is het moeilijk om het aan te kaarten.
‘Ingrijpende cultuurverandering nodig’
De onderzoekers benadrukken dat een “ingrijpende cultuurverandering” nodig is om de sociale veiligheid in de gevangenissen te verbeteren. Enkele aanbevelingen die de onderzoekers doen, zijn meer training voor medewerkers, meer praten over onderwerpen die als ongemakkelijk kunnen worden ervaren, en betere bescherming voor gedetineerde personen.
De DJI zegt de aanbevelingen over te nemen. “Dit rapport bevestigt dat, naast de al getroffen maatregelen, er structurele veranderingen nodig zijn in de manier waarop wij vrouwengevangenissen inrichten en onze medewerkers ondersteunen”, zegt directeur-generaal Wim Saris. “De specifieke behoeften van vrouwen in detentie vragen om een aanpak die verder kijkt dan het bestaande detentiesysteem.”
Misstanden bij gevangenis Nieuwersluis
Aanleiding voor het onderzoek van de Universiteit Utrecht waren de misstanden in de penitentiaire inrichting in Nieuwersluis, meldt RTV Utrecht. In 2023 bleek uit een rapport van de Inspectie Justitie en Veiligheid dat medewerkers van de gevangenis zich schuldig maakten aan seksueel grensoverschrijdend gedrag.
In Nieuwersluis zijn volgens de DJI in datzelfde jaar maatregelen genomen die nu ook in andere vrouwengevangenissen worden doorgevoerd. Zo komen er speciale brievenbussen waar gedetineerden anoniem melding kunnen maken van ongepast en grensoverschrijdend gedrag en zijn er ook vertrouwenspersonen aangesteld.
Directeur van de gevangenis in Nieuwersluis, Francesca Salamone, zegt dat een veilige omgeving begint bij luisteren. “Daarom hebben we de meldroutes verbeterd, zodat gedetineerden zich beter durven uitspreken en medewerkers duidelijke handvatten hebben om signalen vroegtijdig op te pakken.”
