Onzekerheid en angst onder migranten in Mexico-Stad over toelating tot de VS

• 

  Boris van der Spek

  correspondent Latijns-Amerika

De enige warmte op deze koude woensdagmorgen in Mexico-Stad komt van de pannen rijst en vlees die vrijwilligers voor de kerk hebben neergezet. Een rij mannen, vrouwen en kinderen staat ongeduldig te trappelen, lege bakken, borden en bekers in de hand. Iedere morgen staan ze hier als vrijwilligers van de kerk ontbijt uit te delen.

De mensen in de rij komen uit Venezuela, Colombia, Haïti, maar ook Afrika en Azië. En ze zijn allemaal op doorreis naar de Verenigde Staten. Ze praten over hun droomland, over de zware reis die ze al achter de rug hebben. En ze draaien harde muziek, die van ver te horen is.

De harde geluiden weerkaatsen hard onder het hoge stenen dak van de Parroquía de la Soledad in het historisch centrum van Mexico-Stad. De kerk is in de 16e eeuw gebouwd voor enkele honderden kerkgangers. Als het koud is, als het regent, of als het tentenkamp recht voor deze kerk vol is, zoeken enkele duizenden mensen een veilig heenkomen binnen de metersdikke muren van het kerkgebouw.

Ze ontbijten, zoals op deze ochtend, of ze slapen op dunne blauwe matjes die worden uitgedeeld door onder meer padre Benito Torres, de priester van deze kerk en het middelpunt van de humanitaire hulp die deze parochie al meerdere jaren verleent aan migranten in de straten van de Mexicaanse hoofdstad.

Padre Benito is een wat verlegen man, met kortgeknipt haar en een brilletje. In gesprek met de NOS wil hij niet te lang uitweiden over het belangrijke werk dat hij verricht voor de kwetsbare migranten. Hij ziet het als vanzelfsprekend. “Per dag geven we hier zo’n 800 tot 1000 mensen te eten”, zegt hij.

“Momenteel zijn het vooral Venezolanen, Angolezen en Haïtianen. En veel mensen uit Midden-Amerika.” Hij wijst naar de open deuren van de kerk. Ver weg klinken de gedempte klanken van muziek, afkomstig uit het uitdijende tentenkamp dat vanuit de kerkbankjes zichtbaar is.

Alleen een rechthoekig plein, bezaaid met afval, scheidt de parochie van padre Benito van de wereld van de migranten op doorreis. Wie het erop waagt en richting de VS gaat, vertrekt vaak ’s ochtends, waardoor sommige tentjes een paar uur leeg komen te staan.

Daarna komen, vanuit het zuiden van Mexico, iedere dag nieuwe migranten aan die de leegstaande plekken innemen. Degenen die geen afspraak hebben via de applicatie CBP One, van de Amerikaanse migratiedienst, blijven soms maanden wachten in dit kamp. Wiens geduld opraakt, kan proberen de Amerikaanse grens illegaal over te steken.

De Venezolaanse Maria zit al maanden in het tentenkamp. Samen met haar drie zonen logt ze iedere dag opnieuw in op de CBP One-app in de hoop dat ze een afspraak weet te maken. “Ik wil een huis, een winkeltje. Ik wil hier weg”, zegt ze vanuit het provisorische huisje waar ze met haar kinderen woont.

’s Nachts lopen er ratten over haar bed, zegt ze, en haar dochter van 14 is al een jaar niet naar school geweest. En naast dat maar een aantal migranten iedere dag een afspraak weet te maken via de bomvolle CBP One-app, verwacht Maria dat het vanaf 20 januari nog moeilijker gaat worden om de VS in te komen.

“Ze zeggen dat het met Trump zwaarder wordt. Maar ze zeggen ook dat hij mensen met een CBP One-afspraak gewoon gaat binnenlaten.” Bij gebrek aan duidelijke, officiële berichtgeving vertrouwt Maria vooral op wat ze om haar heen hoort, in het tentenkamp. De wildste geruchten gaan er soms rond, weet ook padre Benito.

“Er is zoveel stress, zoveel angst, zoveel onzekerheid over wat er gaat gebeuren”, zegt hij. Migranten overwegen volgens hem zelfs om in Mexico te blijven, omdat het zo moeilijk is geworden om de VS te bereiken. “Vroeger hoorde je nooit dat Mexico een optie was. Nu, met de komst van Trump, is dat veranderd.”

Hoe dan ook moet er een oplossing komen voor de duizenden migranten die al maanden bivakkeren in Mexico-Stad, weet ook padre Benito. Hij benadrukt dat hij ze zal blijven verzorgen, zolang ze op zijn deur kloppen. Toch is hij in gesprek met de gemeente om herbergen te laten openen en permanente oplossingen te bieden. Want dat veel van deze migranten de VS nooit zullen bereiken, daar is iedereen het over eens.