Opluchting en vreugde in Gaza nu staakt-het-vuren eraan komt: ‘We leven nog’

• Eliane Lamper

  redacteur Buitenland

“We hebben hier anderhalf jaar op gewacht”, zegt een jonge Palestijnse man terwijl hij feestviert op straat. “Niemand begrijpt deze opluchting, het is onbeschrijflijk.” Na vijftien maanden van oorlog moet er een einde komen aan het geweld in Gaza. Het akkoord tussen Hamas en Israël moet vanaf zondag ingaan.

De inwoners van Gaza zaten dagenlang in spanning of het dit keer echt zou gaan gebeuren. “Twee miljoen Palestijnen in Gaza en miljoenen daarbuiten wachten op een staakt-het-vuren. Moe, hongerig, rouwend en hulpeloos”, schreef journalist Bisan Owda, die al die tijd verslag deed van de oorlog, kort voor de aankondiging. “Breek onze harten niet.”

Nog voor de officiële bevestiging gingen inwoners juichend de straat op. “Mensen zijn in tranen”, zei Al Jazeera-verslaggever Hani Mahmood in Deir al-Balah. “We zien moeders die hun kinderen omhelzen en kussen, God dankend dat ze het hebben overleefd.” Emoties waar al die tijd geen ruimte voor was, zegt Mahmood, vanwege de angst en onzekerheid.

Met de afspraken moet er in elk geval vanaf zondag een einde komen aan de bombardementen, waardoor grote delen van Gaza bijna volledig zijn verwoest. In de uren nadat bekend was geworden dat er overeenstemming was, werden nog Israëlische luchtaanvallen gemeld, met daarbij dodelijke slachtoffers.

Met het akkoord is de hoop dat er niet alleen rust komt, maar dat het ook de humanitaire crisis verlicht. De afspraak is dat er dagelijks zo’n 600 vrachtwagens met hulpgoederen naar binnenkomen, nu zijn het er slechts tientallen per dag.

Een van de eerste dingen die veel mensen willen doen is hun tent achterlaten en terugkeren naar huis, al is de kans groot dat het niet meer overeind staat. “Ik wil zo snel mogelijk mijn oma opzoeken”, zegt de 24-jarige Fatima al-Jabari vanuit haar tent in Nuseirat in een spraakbericht. “Mijn oma zit in het noorden, net als andere familieleden.” Vele andere zullen op zoek gaan naar hun vermiste familie, en hen proberen te begraven.

Voor veel Palestijnen komt de wapenstilstand te laat. Honderden families zijn volledig uit het bevolkingsregister verdwenen. Zeker 46.000 mensen zijn gedood door Israëlisch geweld of ziektes, een meerderheid van hen is burgerslachtoffer. Het zijn de officiële cijfers van de Palestijnse autoriteiten, maar het werkelijke aantal ligt volgens onderzoekers vele malen hoger.

“De vreugde is groot, maar er is ook verdriet. Ik ben mijn zoon, broer en neefjes verloren”, vertelt deze vrouw:

Meer dan honderdduizend mensen zijn gewond geraakt, nog eens duizenden hebben zware verminkingen opgelopen. Bijna de hele bevolking is ontheemd, velen wonen in tentenkampen in slechte omstandigheden. Scholen, moskeeën en winkels zijn op grote schaal verwoest, net als de gezondheidszorg en alle universiteiten.

Hoewel de vreugde en opluchting nu overheerst, zijn er ook zorgen over de toekomst. Want pas in een latere fase van de wapenstilstand zal er gesproken worden over wederopbouw van Gaza, wat jaren zal gaan duren en tientallen miljarden gaat kosten. Maar dan moet het staakt-het-vuren wel standhouden tot die tijd. Bovendien komt er hiermee geen einde aan de bezetting.

En dan zijn er ook mensen die hopen zo snel mogelijk uit Gaza te kunnen vertrekken. Een van hen is de 33-jarige Abed al-Attar uit Almere, die sinds het begin van de oorlog vastzit in het afgesloten gebied. “We leven nog, de hoop op een wapenstilstand is bij mij nooit weggeweest”, zegt hij in een spraakbericht.

Zijn vrouw en twee jonge dochters wachten op hem in Nederland. Attar was voor een bruiloft van zijn neef in Gaza toen de oorlog uitbrak, sindsdien verblijft hij bij zijn ouders. De grens met Egypte moet volgende week open gaan voor humanitaire hulp, maar Attar weet nog niet of hij dan ook weg kan. “Het heeft lang geduurd voor mij, en voor mijn vrouw en kinderen.”