Oppositie Georgië eist openbaring verkiezingsdata, om fraude aan te tonen

• 

  Chiem Balduk

  correspondent Midden-Europa, nu in Tbilisi

De Georgische oppositie eist dat alle beschikbare verkiezingsdata worden vrijgegeven, om duidelijkheid te krijgen over de veronderstelde fraude van afgelopen weekend. Dat is volgens de oppositie de enige manier om vast te stellen of er bij de verkiezingen is gesjoemeld met stemmen. Kiezers kunnen dan controleren of hun stem juist is meegeteld.

Het is de volgende stap in de strijd om de waarheid rond de uitslag van de Georgische parlementsverkiezingen. Volgens de oppositie, de president en onafhankelijke waarnemers is er sprake van grootschalige fraude. Bij de regeringspartij Georgische Droom zeggen ze dat er incidenten waren, maar dat de uitslag onbetwist is: een absolute meerderheid voor hen.

De oppositie zegt inmiddels honderden bewijzen te hebben verzameld van verkiezingsfraude. Maar hoe bewijs je dat er sprake is van een voorbedacht plan voor grootschalige manipulatie?

Hoe ingewikkeld het vaststellen daarvan is, blijkt uit de ervaringen van een vrijwillige waarnemer. Mikheil Tsikhelasjvili bracht de hele dag door bij twee stemlokalen in een school in het noorden van Tbilisi. Gedurende de hele dag zag hij opmerkelijke dingen, waarvan het moeilijk is vast te stellen of het gaat om een misstand, een verdachte situatie of simpelweg toeval.

“De hele dag stonden daar groepen mannen, in grote, donkere auto’s.” Tsikhelasjvili wijst naar de straat aan de overkant van het stembureau. “Ze hielden lijsten bij en hadden contact met leden van het stembureau. Het was heel verdacht, maar wat kon ik doen? Met een onderbuikgevoel kun je niets doen.”

Ook het aantal waarnemers riep vragen op. “Er waren zo’n dertig waarnemers, van wie maar vier echt onafhankelijk bleken. De rest was direct of indirect verbonden met Georgische Droom”, aldus Tsikhelasjvili. “Ze waren bijvoorbeeld van gloednieuwe ngo’s met nepnamen, die niet op Google te vinden waren. Ze deden niets, behalve zitten, maar ik weet niet wat ze deden als ik er even niet was.”

Een uur voor het sluiten van het stemlokaal werd het plotseling heel druk, vertelt hij. “Grote groepen kwamen binnen, vaak begeleid door de waarnemers van de regeringspartij. Velen gaven ook aan dat ze op die partij stemden.” Ook in andere stemlokalen waar Georgische Droom goede resultaten boekte, is een ongewone, opvallende piek aan het einde van de dag te zien. Waarnemers spreken van een “onwaarschijnlijke afwijking” van hoe een gemiddelde verkiezingsdag verloopt, wat op mogelijke fraude zou duiden.

Oppositiepoliticus en oud-premier Giorgi Gakharia wil juist hierom dat de verkiezingsdata openbaar worden gemaakt, vertelt hij op zijn partijkantoor. “Dat is volgens de wet mogelijk en geen privé-informatie. Het gaat immers niet om waarop je hebt gestemd, maar of je hebt gestemd en in welk district.”

Dat zou volgens hem moeten ophelderen of identificatiekaarten zijn misbruikt om op de regeringspartij te stemmen. “Er bestaat grote twijfel dat de identiteit van Georgiërs uit het buitenland is misbruikt”, zegt hij stellig. Iemand die niet heeft gestemd, zou in een geopenbaarde database kunnen controleren of er wel een uitgebrachte stem is geregistreerd. “Dat is een simpele maatregel die binnen een dag uitgevoerd kan worden.”

In een reactie op de onrust en onrechtmatigheden heeft de Georgische kiescommissie vandaag laten weten een deel van de stemmen opnieuw te tellen. Bij vijf willekeurig gekozen stembureaus per kiesdistrict wordt een hertelling uitgevoerd.

Dat is voor de oppositie niet genoeg. Volgens hen is zo’n beperkte hertelling niet genoeg en vond de manipulatie specifiek in afgelegen gebieden plaats. Daardoor zou de uitslag maar liefst 15 procentpunt verschillen van de werkelijkheid. Daarnaast klinkt er wantrouwen over de betrouwbaarheid van de kiescommissie zelf.

Gakharia en zijn partijgenoten gaan ondertussen door met het verzamelen van fraudemeldingen, variërend van intimidatie, het dubbel uitbrengen van stemmen en het omkopen van stemmen. Ook gaan de protesten in het centrum van Tbilisi door.

De oud-premier heeft er vertrouwen in dat een vreedzame oplossing mogelijk is, om – zoals hij wil – de verkiezingsuitslag van tafel te krijgen. “We moeten daarbij voorkomen dat het protest radicaliseert, want dat is het laatste dat Georgië op dit moment kan gebruiken. Dan raken we ook verder weg van onze droom: toetreding tot de Europese Unie.”